Anzavur ayaklanması nasıl bastırılmıştır?
ANZAVUR AYAKLANMASI, Kurtuluş Sa vaşı sırasında Anadolu’daki direnişi kırmayı amaçlayan ayaklanmalardan en önemlisidir. Sivas Kongresi sonrasında İstanbul Hükümeti Kuva-yı Milliye karşıtı etkinliklerini artırdı. Kuva-yı Milliye’cilerin, I. Dünya Savaşı’ndaki yenilginin sorumlusu olarak görülen İttihat ve Terakki’nin devamı olduğu, dine ve halifeye karşı oldukları propagandasıyla halk Kuva-yı Milliye’ye karşı kışkırtılıyordu. Bu amaçla, eski bir jandarma subayı olan Anzavur Ah-med yönetiminde ayaklanma düzenlenerek Kuzey Ege ve Marmara bölgelerindeki direnişin gücü kırılmaya çalışıldı.
Anzavur Ahmed Eylül 1919’da Biga, Gönen ve Manyas’ta halkı ulusal kurtuluşçu güçlere karşı kışkırtma çalışmalarına başladı. Balıkesir yöresinde çevresine topladığı eşkiya çeteleriyle 2 Ekim 1919’da Susurluk’u basarak oradaki silahlan ele geçirdi. Daha sonra Kuva-yı Milliye güçlerine saldırmak üzere Bursa’ya yöneldi. Aynı ay içinde Kirmastı (Mustafakemalpaşa) yakınlanndaki Söğüt-alan’da Kuva-yı Milliye birliklerince kıstınlan Anzavur, Çerkeş Ethem’in de yardımıyla dağıtıldı. Manyas’a kaçan Anzavur’un ilk ayaklanması başansızlıkla sonuçlandı.
Anzavur Ahmed ikinci kez 1920 Şubat’ında ayaklandı. Gâvur İmam adlı bir başka ayaklanmacının ele geçirdiği Biga’ya giden Anza-vur’u, İstanbul Hükümeti Balıkesir valiliğine atadı. Ayaklanma hızla çevreye yayıldı. Anzavur üzerine gönderilen askeri birlikleri yenilgiye uğrattı. Ayaklanmanın boyutları büyüyerek Gönen, Manyas, Ulubat, Susurluk, Bandırma ve Karacabey ayaklanmacıların eline geçti. Çerkeş Ethem ve Demirci Mehmed Efe gibi Kuva-yı Milliye güçleri Bursa üzerine yürüyen Anzavur’u Kirmastı-Susurluk yolu üzerindeki Yayaköy’de 15 Nisan 1920’de karşıladı. Zorlu bir savaştan sonra Anzavur’un kuvvetleri yenildi. Anzavur İstanbul’a kaçtı. Geride kalan adamlan direnmek istedilerse de dağıtıldılar. Böylece, Batı Cephesi’nin oluşturulmasını ve Yunan işgalinin durdurulmasını geciktiren Anzavur Ayaklanması nisan sonunda kesin olarak bastınlmış oldu.
