Avrupa Ekonomik Topluluğu nedir?
Avrupa Kömür Çelik Topluluğu’nu 18 Mayıs 1951’de kuran altı üye (Belçika, Federal Almanya, Fransa, İtalya, Lüksemburg ve Hollanda) 25 Mart 1957’de kısaca Roma Antlaşması olarak anılan Avrupa Ekonomik Topluluğu’nu kurdu. AET, resmen 1958 yılının başında faaliyete geçti.Avrupa Kömür Çelik Topluluğu’nu 18 Mayıs 1951’de kuran altı üye(Belçika, Federal Almanya, Fransa, İtalya, Lüksemburg ve Hollanda) 25Mart 1957’de kısaca Roma Antlaşması olarak anılan Avrupa EkonomikTopluluğu’nu kurdu. AET, resmen 1958 yılının başında faaliyete geçti.Daha sonra Avrupa Topluluğu olarak anılan bu birlik, Avrupa Kömür ÇelikTopluluğu, EURATOM ve AET’den kuruludur.
Avrupa Topluluğu’nunmerkezi Brüksel’dir. 1 Temmuz 1987 tarihli Tek Avrupa Senedi ile RomaAntlaşması önemli ölçüde değiştirilmiştir. 1991’de imzalanan MaastrichtAntlaşması ile Topluluk’a Avrupa Birliği adı verilmiş ve RomaAntlaşması ikinci defa değişikliğe uğratılmıştır.
Topluluğunhedefi, ekonomik ve parasal birliğin oluşturulmasıdır. Bu çerçevede üyeülkeler arasında malların, hizmetlerin, sermaye ve işgücünün serbestdolaşımının sağlanması, tek para biriminin kabul edilmesi, ortak parapolitikasının uygulanması ve ekonomi politikalarının uyumuamaçlanmaktadır.
Topluluğun temel organları; AvrupaParlamentosu, Topluluk Konseyi, Topluluk Komisyonu, Adalet Divanı,Ekonomik ve Sosyal Komite ile Bölgeler Komitesi’dir. Bunların yanı sıraAvrupa Yatırım Bankası, Avrupa Para Enstitüsü ve Sayıştay gibi yardımcıkurumları bulunmaktadır.
Topluluk bütçesinin gelir kaynaklarıgümrük vergileri, tarımsal vergiler gibi geleneksel kaynaklar, katmadeğer vergisi payları, GSMH’ye dayalı kaynaklar ve üye ülke katkılarıgibi diğer kaynaklardır.
1 Ocak 1995 tarihi itibariyleFinlandiya, İsveç ve Avusturya’nın Topluluk’a üye olmasıyla üye sayısı15’e yükselmiştir. Belçika, Danimarka, Fransa, Almanya, İrlanda,İtalya, Lüksemburg, Hollanda, İngiltere, Yunanistan, Portekiz, İspanya,Finlandiya, İsveç ve Avusturya, Topluluk’a halen üye ülkelerdir.
AET,yasası gereği “ortak üyelik” anlaşmaları yapabilmektedir. AET ileAnkara’da imzalanan 12 Eylül 1963 tarihli Ankara Antlaşması ile 1Aralık 1964 tarihinden itibaren “ortak üye” statüsü kapsamınagirilmiştir. Tam üyeliğe geçebilmek amacıyla, hazırlık dönemi, GümrükBirliği’ne geçiş dönemi ve son dönem öngörülmüştür.
1970 yılındaimzalanan Katma Protokol ile Gümrük Birliği’ne geçiş dönemine ilişkinkoşullar saptanmıştır. 14 Nisan 1987 tarihinde de Türkiye, AvrupaTopluluğu’na tam üyelik için başvurmuştur. Ancak, Türkiye’nin tamüyelik talebine ilişkin olarak Topluluk Komisyonu, Avrupa Konseyi’neolumsuz görüşünü bildirmiş, daha sonraki dönemde 6 Mart 1985tarihindeki Ortaklık Konseyi toplantısında Gümrük Birliği kararıalınmış ve bu karar Avrupa Parlamentosu tarafından 13 Aralık 1995tarihinde onaylanmıştır. Böylece 1 Ocak 1996 tarihinden itibarenTürkiye, Avrupa Topluluğu ile Gümrük Birliği’ne geçmiştir. Ancak,Türkiye’nin nihai hedefi Avrupa Birliği’nin tam üyesi olmaktır.
