İşlevsel Oyunlar
Özerklik dönemi işlev oyunları ( 1-3 yaş )
Parmak Oyunları
Çal Kapıyı
Çal kapıyı çal ( Sağ elin işaret parmağıyla alna vurularak, kapı çalma öykünmesi yapılır )
Bak pencereden ( her iki elin işaret ve baş parmakları iki gözün önünde birleştirilir, gözlük gibi halka yapılır )
Çevir mandalı (Burun el ile bükülür )
Gir içeri ( sağ elin işaret parmağı, ağzın içine sokulur )
Al bir iskemle ( Kulak memelerinden biri tutulur, çekilir )
Otur şuraya ( Öteki kulak memesi tutulur, çekilir )
Nasılsın bu gün Ayşe ? ( Çene tutulur, sa
Ayşe adı, çocuğun adına göre değiştirilerek söylenir )
Ben bir ağacım ( Öykünme )
Ben bir ağacım ( Ayakta, eller yanda, dik durulur )
Dallarım var benim (kollar, başın yukarısına kaldırılır, avuçlar kapatılır )
Dallarım BİR çiçek açtı ( Bir parmak açılır )
Dallarım İKİ çiçek açtı ( ikinci parmak açılır )
Dallarım ÜÇ çiçek açtı ( üçüncü parmak açılır )
Dallarım DÖRT çiçek açtı ( dördüncü parmak açılır )
Dallarım BEŞ çiçek açtı ( beşinci parmak açılır )
Dallarım ALTI çiçek açtı ( altıncı parmak açılır )
Dallarım YEDİ çiçek açtı ( yedinci parmak açılır )
Dallarım SEKİZ çiçek açtı sekizinci parmak açılır )
Dallarım DOKUZ çiçek açtı dokuzuncu parmak açılır )
Dallarım ON çiçek açtı ( onuncu parmak açılır )
Bir rüzgar çıktı Yukarıdaki kollar, bedenle birlikte öne doğru eğilir, sağa sola sallanır ; rüzgardan sallanan ağaç öykünmesi yapılır )
Vuvvv… vuuuvvv.. vuuuuvv… ( sesle rüzgar öykünmesi yapılır )
Yağmur yağdı ; şıp şıp şıp ( parmaklarla yağmur öykünmesi yapılır )
Tüm çiçekler döküldü ( parmaklar, kollar indirilir )
On Parmak
Benim on parmağım var ( iki elin parmakları açılarak gösterilir )
Tümüyle benim ( eller, parmaklar açık olarak göğüste kavuşturulur )
Onlarla ben her şeyi yaparım.
Sımsıkı kapar ( her iki el yumulur )
Kocaman açarım ( iki elin parmakları açılır )
Birbirine kavuştururum ( eller kavuşturulur )
Arkama saklarım ( eller arkaya saklanır )
Yukarıya kaldırır ( kollar yukarıya, gerinerek kaldırılır )
Aşağıya indiririm ( kollar bedenin iki yanına sarkıtılır )
Sonra kucağımda dinlendiririm ( eller rahatça kavuşturulup kucağa konur )
Parmaklarım
Sağ elimde beş parmak ( Sağ elin beş parmağı gösterilir )
Sol elimde beş parmak ( Sol elin beş parmağı gösterilir )
Sen de istersen say bak
Say bak, say bak, sayy bak.
Bir-iki-üç-dört-beş ( Sağ elin parmakları sırayla açılarak sayılır )
Bir-iki-üç-dört-beş ( Sol elin parmakları sırayla açılarak sayılır )
Hepsi eder on parmak ( Her iki elin parmakları açılarak gösterilir )
Sen de istersen say bak
Say bak, say bak, sayy bak.
Bir-iki-üç-dört-beş-altı-yedi-sekiz-dokuz-on ( Her iki eldeki parmakların tümü sırayla açılarak sayılır )
Ali ile Ayşe
Bu oyun, iki elin baş parmakları ile oynanır. Sağ elin baş parmağı “Ali”, sol elin baş parmağı “Ayşe” olur. Avuç kapalı durur.
Bir gün Ali evden çıkmış ( Baş parmak yumuk elden yukarı kaldırılır )
Sağa bakmış kimse yok
Sola bakmış kimse yok
Aşağı bakmış kimse yok
Yukarı bakmış kimse yok ( sağa, sola, aşağı, yukarı bakma işlemleri, baş parmakla yapılır )
Girmiş içeri
Biraz sonra
İkisi birden evden çıkmışlar ( iki baş parmak avuç içinden çıkartılır )
Sağa bakmışlar kimse yok
Sol bakmışlar kimse yok
Aşağı bakmışlar kimse yok
Yukarı bakmışlar kimse yok ( her iki baş parmak, aynı devinimleri yapar )
Karşılıklı bakışmışlar ( baş parmakların iç kısımları, birbirini görecek biçimde karşı karşıya getirilir )
Günaydın ALİ
Günaydın AYŞE
demişler… ( baş parmaklar birbirine değdirilir )
Oynamışlar, oynamışlar ( baş parmaklar oynama öyküntüsü yaparak, oynatılır )
Yorulmuşlar… ( parmaklar durur )
Ayşe’nin annesi çağırmış
Ali’nin annesi çağırmış
Hoşça kal ALİ
Hoşça kal AYŞE
demişler… ( baş parmaklar birbirine değdirilir )
Evlerine girmişler. ( baş parmaklar avuç içine saklanır )
İnsanlar
İnsanların özelliklerini belirten aşağıdaki sözlerin her dizesi söylendikçe, o dizede belirtilen insan tipi, öğretmen ve çocuklar tarafından, el, kol, beden devinimleri ve yüz mimikleriyle canlandırılmalıdır.
Öğretmen : Boyu uzun insan nasıl olur ?
Çocuklar : Böyle olur ( öykünerek gösterirler )
Öğretmen : Boyu kısa insan nasıl olur ?
Çocuklar : Şöyle olur ( öykünerek gösterirler )
Öğretmen : Şişman insan nasıldır ?
Çocuklar : Şişman insan böyledir ( öykünerek gösterirler )
Öğretmen : Zayıf insan ( sıska insan ) nasıldır ?
Çocuklar : Şöyledir ( öykünerek gösterirler )
Öğretmen : Üzüntülü insanın yüzü nasıldır ?
Çocuklar : Böyledir ( yüz mimikleriyle öykünerek gösterirler )
Öğretmen : Neşeli insanın yüzü nasıldır ?
Çocuklar : Şöyledir ( yüz mimikleriyle öykünerek gösterirler )
Öğretmen : Yağmur yağarken insanlar nasıl gider ?
Çocuklar : Çabuk çabuk giderler ( parmak devinimleriyle öykünerek gösterirler )
Öğretmen : Tembel insanlar nasıl davranırlar ?
Çocuklar : Ağır ağır davranırlar ( ağır ağır beden ve el, kol devinimleriyle )
Öğretmen : Çalışkan insanlar nasıl davranırlar ?
Çocuklar : Canlı canlı, çabuk çabuk davranırlar ( el, kol, beden devinimleriyle )
Üç Topum Var
Benim üç topum var.
İşte en küçük topum ( baş parmak ve işaret parmağı birleştirilerek bu iki parmakla halka yapılır, gösterilir )
İşte ortanca topum ( iki elin baş parmakları birbirine, iki elin işaret parmakları birbirine birleştirilir, ortanca topu simgeleyen bir halka yapılır, gösterilir )
İşte bu da kocaman topum (iki kol öne uzatılır, ellerin uçları birbirine birleştirilir, halka yapılır, gösterilir)
Haydi gelin bu üç topu
Bir kez daha gösterelim ( aynı sözlerle, aynı devinimler yinelenir )
Çevren çevren çemberlik oyunu
Çevren çevren çemberlik ( Parmakla, avuç içine halkalar çizilir )
Ortasında pınarcık ( Parmakla, avuç ortasına vurulur )
Bir kuş gelmiş su içmiş ( Parmak avuç ortasına vurulur, yukarıya kaldırılır,kuşun su içerken yaptığı gibi )
Sonra pırrr diye uçmuş ( Denir, elle kuşun uçup gitmesi canlandırılır )
Bip Bip Oyunu
Araba oyunu gibi oynanır; sözler söylendikçe, çocuğun aynı yerlerine dokunulur.
Araba geldi,
Durakta durdu,
Bip bip.
Araba Oyunu
Araba (denir çocuğun çenesine dokunulur)
Maraba (denir çocuğun çenesine dokunulur)
Cip (denir çocuğun çenesine dokunulur)
Bip (denir çocuğun çenesine dokunulur)
Beş kardeş oyunu
Beş minik kardeş varmış ( Beş parmak gösterilir )
Bir gün ava gitmişler
Bir kuş görmüşler
Bu tutmuş ( Baş parmak tutulur, sağa sola sallanır )
Bu temizlemiş ( İşaret parmağı tutulur, sallanır )
Bu pişirmiş ( Orta parmak tutulur, sallanır )
Bu yemiş ( Yüzük parmağı tutulur, sallanır )
Bu da ( Küçük parmak tutulur )
“Hani bana, hani bana ?” demiş. ( Küçük parmak sallanır )
“Yok sana, yok sana” demişler.
“Ben de gider ararım, Ben de gider ararım” ( Bu sözler yinelenirken, uygulayıcı ikinci ve üçüncü parmakları ile yürüyüş öykünmesi yaparak, çocuğun bileğinden koluna doğru parmaklarını yürütür ve koltuk altına vararak çocuğu gıdıklar, gıdıklarken de aşağıdaki sözleri söyler : )
“gıdı gıdı, gıdı gıdı “
Tel sarar oyunu
Tel sarar Ayşe tel sarar ( Eller yukarı kaldırılarak, sağa sola döndürülür )
Tel bulamazsa ne sarar ( Ellerle soru devinimi yapılır )
Komşunun oğlunu sarar ( Çocuğa sarılma devinimi yapılır )
Not : Ayşe yerine, çocuğun adı neyse o söylenir. Çocuk erkekse son satırda “Komşunun > sarar” denilir.
Köşe Bakkalı Oyunu
Köşe bakkalı ( denir, çocuğun çenesi elle tutulur )
Kapalı çarşı ( denir, ağız gösterilir )
Horhor çeşmesi ( denir, burun tutulur )
Elmacılar ( denir, yanaklara değilir )
Aynacılar ( denir, gözler gösterilir )
Kemancılar ( denir, kaşlar sıvazlanır )
Düz bayır ( denir, alna dokunulur )
Karışık çayır ( denir, saçlar karıştırılır )
Sar makarayı oyunu
Sar sar makarayı ( Eller önde tutulur, birbiri çevresinde yün sarar gibi döndürülür )
Çöz çöz makarayı ( Devinim tersine yapılır )
On kilo yağ ( İki el on parmak açılarak ileriye uzatılır )
On kilo bal ( Aynı devinim yinelenir )
Yala yala bitmez ( Avuçları yalama devinimi yapılır )
Beşi sana ( Beş parmak açılır ve çocuğa gösterilir )
Beşi bana ( Beş parmak açılır ve göğse konur )
Kediye cık cık ( Yok anlamına gelen cık cık sesi çıkarılır, Baş ve ellerle yok devinimi yapılır )
Yukarıda verilen tekerlemeli örneklerden başka tür işlev oyunları da uygulanabilir. Örneğin top oyunu, gazete oyunu vb.
Top oyunu
Oturabilen bir çocuğun önüne topu yuvarlayınız. Çocuğun bu topu tutmaya size doğru yuvarlamaya çalışacağını görürsünüz. Çocuk emekleyebiliyorsa, bu kez de topu yakalayabilmek için ona doğru sürünmeye çalışacaktır. Bunlar gibi başka devinimler de oyun sırasında bulunabilir.
Gazete oyunu
Çocuk, bir yetişkinin gazete sayfalarını çevirirken çıkan kağıt hışırtısını duyarsa, gazeteyi yakalamaya çalışacak; başarabilirse, aynı hışırtıyı duyabilmek için kendisi de gazeteyi tutmayı ve sayfa çevirmeyi deneyecektir. Başka gazeteler bulsa, kağıt hışırtısının kendisine vereceği heyecanı yeniden tatmak için gene gazeteyle oynayacaktır.
