Musul Sorunu Nedir, Sonuçları Nelerdir?
Mısak ı Milli sınırları içinde olan Musul 3 .kasım 1928’de İngilizler tarafından işgal edilmişti.
***Musul,Mondros’tan sonra işgal edilen ilk Türk toprağıdır.
Lozan görüşmelerinden sonra Türk tarafı Musul ve Süleymaniye halkının Türk olmasından dolayı Türk topraklarına katılması gerektiğini savunurken İngiltere buna şiddetle karşı çıktı.Konu Lozan’dan 9 ay sonra çözüme kavuşmazsa Milletler Cemiyetine kalacaktı.1924 ‘te ilk kez İngiliz ve Türk taraflarınca görüşülmüşse de ,Hakkari’yi de istediklerinden dolayı konu çözümsüz kaldı.Konu Milletler Cemiyetine kaldı.İngiltere orada çok etkin olduğundan Musul’un Irak’a bırakılması tavsiye edildi.Türk tarafı bunu kabul etmeyip Musul’a asker göndermek üzereyken çıkan Şeyh Sait ayaklanması yüzünden anlaşmak zorunda kalmıştır.
***Hakkari bölgesinde de Nasturi ayaklanması çıkardı.Şeyh Sait ayaklanmasını destekleyen İngiltere,Türkiye’nin Irak üzerine yapması olası bir askeri harekata engel olmak,Musul ve Kerkük petrollerini elinde tutmak,Türkiye –Irak sınırında tampon bir anlaşmazlık bölgesi oluşturmak amacını gütmekteydi.
5 Haziran 1926 ‘da Ankara Antlaşması imzalanarak sorun kesin olarak çözümlenmiştir.Buna göre;
a) Musul İngiltere mandasındaki Irak’a bırakıldı
b) Irak,Musul petrollerinden elde edilecek gelirin % 10’nu 25 yıl süreyle Türkiye’ye verecekti.
c) Türkiye buna karşılık 500.bin İngiliz sterlini alarak bu hakkından vazgeçmiştir.
Bu anlaşma Türkiye ile İngiltere arasındaki gerginliği azaltmıştır.
