Okul Öncesi Eğitim Sisteminde Kreşler
Okul öncesi eğitim denince en yaygın anlamıyla “Kreş” ve “Anaokulları” akla gelmektedir.
Kreş Fransızca beşik anlamına gelmektedir.
Kreşler genel olarak 0-3 yaşları arasındaki çocuk ların sağlık barınma korunma ve eğitimlerinin yapılmakta oldu ğu mekanlardır Bu kurumlar gündüz bakımevi yuva gibi adlar la da anılmaktadır Bu kurumlar bebek ve küçük çocukların gün boyunca bakımlarını amaçlamaktadır.
İlk kreş 1840’da Fransa’da kurulmuştur Kreşlerin kurulu şunu sağlayan Kreşler Birliği 1869’da Fransız hükümetince ta nınmış ve yasal bir kimlikle etkinliğini sürdürmüştür.
Şurası muhakkaktır ki her şey bir ihtiyaçtan doğar Okul öncesi eğitim kurumların doğuşu ve oluşumu ondokuzuncu yüzyıl ortalarında Avrupa’da ve diğer dünya ülkelerinde sa nayi merkezlerinin kurulup gelişmesinin ve bu merkezlerde çalışan annelerin çocuklarına sağlık bakım barınma ve eğitim
hizmetlerinin verilmesi bir zorunluluk haline gelmesinin ar dından doğup gelişmiştir.
Birçok gelişmiş ülkede çalışan annelerin çocuklarının gün düz bakımını annenin çalıştığı iş yeri üstlenmektedir Bu uygu lama bizde de gelişmekte ve yaygınlaşmaktadır.
Fransa’dan sonra 1860’larda İngiltere’de de ilk kreş açıl mıştır Küçük çocuklara ve ailelerine hizmet veren bu kurum ları ABD’de açılması Asya ve Avrupa ülkelerinden daha son ra olmuştur Bu ülkede özel teşebbüs ağırlıklı olduğundan bu okul öncesi kurumlar da özel sektör tarafından açılıp işletil mektedir.
Yine birçok ülkede bebek bakımı ve okul öncesi eğitimi devlet tarafından sağlanmaktadır İtalya Rusya ve Fransa gibi ülkelerde kreşler de okul sistemleri içine alınmıştır.
Bizim ülkemizde ise iş kanununun 81 maddesi gereğince Mart 1987 tarihinde yürürlüğe giren tüzüğe göre yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun 150’den fazla kadın çalıştıran iş yerlerinde 6 yaşından küçük çocukların bırakılması bakılma sı emzikli kadınların çocuklarını emzirmeleri için işveren tara fından çalışma yerlerinden ayrı ve çalışma yerine yakın bir yurdun kurulması zorunlu kılınmıştır Yurt 250 metreden da ha uzakta ise işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür Aynı tü zük uyarınca annesi ölmüş ya da velayeti babasına verilmiş iş çi çocukları da kreşlerden yararlanırlar denilmektedir.
Kreş Çocuğunun Bedensel Gelişmesi ve Eğitim Faliyetleri
Çocuğun 0-1 yaş arasındaki süreye üst çağı da denilmek tedir Yeni doğan bir çocuğun boyu ve ağırlığı belli ölçülerdedir Normal doğan bir çocuğun boyu 49-50 cm ağırlığı ise 3 ya da 35 kg olabilmektedir Genel olarak erkek çocuklar kız ço cuklara göre daha ağır ve daha boylu olabilmektedir Güç bakımından ise çocuk kendi ağırlığı kadar bir ağırlığı kaldırabi lecek güçte doğmaktadır Çocuk doğduğunun ilk günlerinde biraz kilo kaybeder Kısa bir süre sonra tekrar kilo almaya baş lar En belirgin kas ve vücut hareketleri sırt üstü yatarken kol ve bacaklarını hareket ettirmesidir Eline verilen bir nesneyi ve oyuncağı istediği gibi sallamaya çalışır ve bundan büyük bir zevk duyar.
Vücut hızlı gelişir ve dördüncü ayda ağırlığı hemen he men iki katına çıkar Oturmak için çaba harcamaya başlar Ba şını istediği tarafa çevirmeye çalışır Gördüğü şeyleri yakala mak için çaba göstermeye başlar Çocuğun bu hareketleri çev resindeki eşya ve nesnelerle teması onun bu konudaki ilk de neyimlerini oluşturur
Çocuk sekizinci ayda artık kendi kendine oturabilmekte dir Arka üstü yatarken yüz üstü dönebileceği gibi yüzükoyun yatarken de arka üstü dönebilmektedir Çevresinde gördüğü bir nesneyi tutabilmektedir Bu devrede bir kısım bebekler emeklemeye başlarlar İki elini kullanarak iki ayrı şeyi ya da oyuncağı tutabilecek duruma gelmiştir Eline aldığı her şeyi ağ zına götürmeye çalışır Gözleri ve elleri arasında gereken bağ lantı oluşmaya başlamıştır Ön dişlerinden birkaçı çıkmıştır
Onikinci ayda artık destek almadan ayakta durabilmekte dir Zaten on aylık iken bir yerlere tutunarak ayakta durabil meyi becerebilmiştir Parmaklarıyla eşya ve oyuncaklarını tut masını becerebilmektedir Yürümeye çaba harcamaya başla mıştır
Bu dönemin en önemli sorunlarından biri de sağlığıyla il gili sorunlarıdır Bu konuyla duyarlı bir şekilde ilgilenmek gerekmektedir Çiçek difteri su çiçeği kızıl kızamık kabakulak boğmaca gibi hastalıklara karşı uyanık bulunulmalıdır Aşısı olanlar aşılanarak olmayanlar için ise gereken koruyucu ve te davi edici önlemler zamanında alınmalıdır Bu çağın bir özel liği de dişlerinin çıkmaya başlamasıdır ve 6 dişi çıkmaktadır Bu çağ çocuğunun en belirgin özelliği hızlı bir bedensel geliş me çağı olmasıdır Bu çağda çocuk ortalama 2-25 kilo alabil mekte boyu ise 5-6 cm kadar uzayabilmektedir
Kreş Çocuğunun Psikolojik Gelişmesi (Duygu ve Düşünce Yönüyle)
Yeni doğan bir çocuk zamanının önemli bir bölümünü uyumakla geçirmektedir Uykudan uyandığı zaman da ağla maya başlar Çevresinde olup bitenlere karşı ilgisi pek fazla değildir Ancak çok güçlü seslere ve şiddetli görsel işitsel ve dokunsal uyaranlara karşı tepki gösterebilmektedir En güçlü duyguları beslenmek ve analetini yapmak tepkisinden ibaret olmaktadır
Bu ilk doğuş anından sonraki aylarda çocuğun duygu dü şünce ve hareket yaşamı yavaş yavaş gelişmeye başlar Yavaş da olsa bazı uyaranlara karşı tepki gösterir İnsanlara karşı ilk tepkisi gülümseme olarak ortaya çıkmaktadır Haz duygusu nun belirtileri yüz hareketleriyle anlaşılmaktadır Hareket eden şeylere karşı ilgi göstermeye başlar Görme işitme tatma ko ku alma ve dokunma duyguları gelişmeye başlamaktadır
Dil ve konuşma yeteneği gelişmemiş olmakla birlikte açlı ğını öfkesini korkusunu ağrı ve sızısını ağlayarak belirtmektedir.
Dördüncü aydan sonra insan sesini tanır ve başını bu sese doğru çevirmeye başlar Annesini-babasmı ve kendisine bakan insanları tanımaya başlar Çevresindeki insanlardan ve onlar la karşılaşmaktan hoşlanmaya başlar Onlarla karşılaştığında sevinç çığlıkları atmaya başlar Uzaktan gelen sesleri de tanı maya başlar Kafasını seslerin geldiği tarafa çevirir Görüş me safesi bir ve iki metreye yakın olabilmektedir Kendisinin çı kardığı sesler arasında bir takım heceler fark edilmeye başlar
Sekizinci ayda yabancı insanları ayırt etmeye başlar ve bu insanların yüz hareketlerinden anlamaya başlamaktadır Gör mediği ya da tanımadığı kedi ve köpek gibi hayvanlardan korkmaya başlar Dil açısından “hayır olmaz” gibi sözcük ve işaretleri anlar ve tepkisini gösterir
On ikinci aydan itibaren mekân kavramı gelişmemekle birlikte yakını ve uzağı anlamaya başlar Kıskançlık duyguları gelişmeye başlar ve annesini kıskanır Büyüklerin hareketleri ni taklit etmeye başlar
Bu 0-2 yaş çocuğun zekâ yönünden en hızlı geliştiği yaş lardır Çocuk bu çağda çevresine karşı ilgi duymaya başlar Çevresindeki varlıkları keşfetmeye çalışır Bunun için her yere uzanır kırar döker ne olduğunu öğrenmek ister Bu merakı nı önlemek yanlıştır Ona merakını gidermek için yardımcı ol mak en doğru yöntemdir
Bu yaş çocuğu benliğini anlamaya başlar ve iradesinin ge reği olan hareketleri yapar Bu devre hem aile hem okul için güç devredir
0-2 Yaş Çocuğuna Kazandırılacak Alışkanlıklar
Bu yaş çocuklarının barınma korunma yetişme ve eğitilme leri için açılan kurumların kreşler olduğu bilinmektedir Bu ku rumların daha çok çalışan annelerin çocuklarına hizmet verme amacıyla açıldıkları da bilinmektedir O halde bu kurumların ne kadar önemli bir sorumluluk taşıdıkları da anlaşılmaktadır An nenin sıcak ve sevecen kucağından koparak gelen bu yavrulara ne kadar duyarlı bir ilgi ve yaklaşım gerektiği de açıktır
Bu yavruların doğuştan getirdikleri hiçbir alışkanlık yok tur Ancak hızla bir takım alışkanlıklar edinmeye başlarlar En önemli ve yaşamsal alışkanlıkları uyku alışkanlığıdır Yaklaşık 22 saat uyku uyudukları bilinmektedir Uykudan uyanması nın en önemli nedeni karnının acıkmış olmasıdır Başlangıçta verilen besinlerin sıvı halinde bulunması gerekmektedir Bu besinlerin emilerek yutulması gerekir
İlk aylarda üç dört saat ara ile açlığı giderilmelidir Kuşku suz bu yazdıklarımız aile ve kreş için ortak görüş ve düşünce lerdir Çocuk yatağa yatırıldığı zaman ninnisiz emziksiz ve sallamadan uyuma alışkanlığı verilmelidir Gece saat 10’dan sabahın 6’sına kadar uyuma alışkanlığı kazandırılmalıdır
Dördüncü ayda yine uyku konusunda yukarıda belirtilen ler kazandırılmalıdır Gıda ve besin olarak muhallebi gibi yarı sıvı gıdaların verilmesine başlanmalıdır Bir öğün mama veri lerek sütten kesilmesi sağlanmalıdır Anne çocuğun büyük aptestini yapacağı saatleri öğrenmeli ve o saatlerde yaptırma yı alışkanlık haline getirmelidir Çocuğa aptestini söyleme alış kanlığı da verilmelidir
Sekizinci ayda çocuk sütten kesildikten sonra katı gıda olarak bir ekmek kabuğu gibi gıdalarla beslenmesine başla nabilir Bu aylarda çocuk akşamın 6’sından sabahın 6’sına ka dar 12 saat uyuması sağlanabilir Gündüz de 3-4 saat uyutula rak uyku gıdası verilmelidir
On ikinci ayda günde 14 saat uyuması gerekir Bunun 11-12 saati gece 2-3 saati ise gündüz uykusu olmalıdır Bu yaştan sonra suyunu ve sütünü kendisi içebilme alışkanlığı kazandı rılmalıdır
İki yaşın içinde çocuklara kazandırılacak önemli alış kanlıklardan biri de gece yatağını ıslatmama alışkanlığı ka zandırılmasıdır Bu süre içinde gerek aile içinde ve gerekse kreşte çocuğa temizlik tertip ve düzen alışkanlığı kazandı rılmalıdır Ayrıca sağlığını koruma alışkanlığı kazandırıl malıdır
Kreş Çocuğunun Oyun İlişkisi (0-2 Yaş)
Yeni doğan bir bebeğin ne oyuncaklara ne eşyalara ve ne de insanlara karşı bir ilgisi ve tepkisi olabilmektedir İlk aylar da oturamayan ayakta duramayan yürüyemeyen bebekler; kemikleri gelişip güçlendikçe sinir sistemi gelişip güçlendik çe kasları gelişip güçlendikçe ve bu organlar ve sistemler ara sında bir işbirliği geliştikçe çocuk güç ve canlılık kazanır 6 ay lıkken oturmaya 10 aylık iken ayakta durmaya14 aylık iken yürümeye başlar
Bebekler yine ilk aylarda ağızlarından bir takım sesler çı karmaya işittiği seslere ilgi duymaya dinlemeye kollarını bacaklarını hızla hareket ettirmeye başlar ki bunlar çocuğun oyunla ilk tanışma hareketleridir
Çocuklar dördüncü ayda parlak ve renkli oyuncaklara il gi duymaya başlar Çevresindeki insanların ilgisinden hoşla nırlar Büyüklerin ilgisinin sürekli olmasını isterler Oyuncak larını sallar ağzına götürmeye çalışır Onun için bu gibi oyun cak ve eşyaların çok temiz olması yutulamayacak kadar bü yük olması gerekmektedir Dişlerin çıkmasına yakın olması diş etlerinin kaşınmaya başlaması nedeniyle verilecek kaşık fincan gibi araçların tehlikesiz olmasına özen gösterilmelidir
Bebeklere sekizinci ayda bir oyun yeri sağlamak gerek mektedir Çünkü oyun yeteneği ve hareketleri gelişmiştir Ço cuğun serbestçe oynayabileceği bir zeminin hazırlanması gere kir Temiz bir çarşaf yere serilerek bir oyun yeri sağlanabilece ği gibi parmaklıklı bir köşe de hazırlanabilmelidir Seslere renklere karşı ilgi duymaya başlar saç çekmekten kağıt bu ruşturup yırtmaktan zil çalmaktan top ve bloklarla oyna maktan hoşlanırlar
On ikinci ayda çocukların oyunlarla ilgili hareketleri ol dukça gelişmiştir Yalnız kendi başlarına oynadıkları gibi yaş-taşları ile de oynamaktan hoşlanırlar.
Çocuklar ikinci yaşın sonuna kadar şu özellikleri gösterir ler: bu yaşta çok hareketli sabırsız bencil ve tekelcidirler Oyuncaklarını başka çocuklarla paylaşmaz Çocuğun çeşitli yeteneklerinin geliştirilmesi için: oyuncak otomobil araba çe şitleri bebek top kağıt makas her çeşit kutu tahta bloklar defterler kitaplar kara tahta kalem kağıt makas kum su gibi oyuncaklar sağlanmalıdır.
Şunu da belirtelim ki kız ve erkek çocukların oyun ilgileri aynı olmakla birlikte kızların bebeklere ilgisi daha farklıdır.
Alıntı
