Ormanların ve ağaçların yararları
ORMANIN ÖNEMİ
Orman; toprağı ağaç ve ağaççıkları yaban yaşamı otu çiçeği mantarı böceği kuşları mikroorganizmaları ile aynı sistem içinde bütün olarak yaşayan doğal bir varlıktır. Orman ekosistemi içinde barınan her varlık sistemin uyumlu bir öğesi konumundadır. Ormanda bu hayat çemberi içine düşen her varlık ister gözle görülemeyecek ölçekte bir bakteri olsun isterse dev bir ağaç yada bir çiçek veya böcek olsun durmadan bu çemberin içinde döner durur. Böylece durmadan doğandurmadan didinen durmadan çözülen durmadan oluşan ve tabii durmadan dönen milyarlarca varlık ortaya olağanüstü bir sistem tek sözcük ile bir orman varlığı çıkarır. Ormanlar yaşayan çoğalan; ekonomik ve teknik yararlanma olgusu içinde tükenmez kaynak özelliği gösteren bu yanıyla insanoğluna esin kaynağı olan ve ona güç veren insanlığın kalkınmasını mutluluğunu refahını sağlayan önemli bir anahtardır. İnsanoğlu başlangıçta ağaçtan ve ormandan yalnızca günlük gereksinimleri için yararlanıyordu.
Yaşantısını sürdürürken çevresindeki zenginlikleri keşfetmesi bunlardan olanakları ölçüsünde yararlanması son derece doğal bir davranıştı. Ama uygarlık geliştikçe insanın günlük gereksinimleri yalnız çeşitlenmekle kalmadı aynı zamanda boyut da kazandı. Birey örneğin ruhsal gereksinimleri için de; yücelik güzellik kavrayışına karşılık veren bir alan olarak estetik duygulanımları için de ormandan yararlanmaya koyuldu. Ormanın somut-maddi yararları ile soyut daha doğru ifadeyle manevi-kollektif-sosyal yararlarını ayrı başlıklar altında kısa kısa gözden geçirmeye çalışalım. Odun ve Odun Dışı Ürünler İnsanoğlunun ilk keşfettiği ve yararlanmaya koyulduğu doğal kaynakların başında orman gelmektedir. Ormanları yukarıda kendi yaşama ortamlarında var olan çoğalan; ana elemanı ağaç ağaççık olmak üzeri diğer bitkisel hayvansal mineral öğelere de yaslanan tüm bu öğeler arasında karşılıklı etkileşim ve kendine özgü yaşama beraberliği bulunan insanlığa maddi manevi yararlar sunan bir varlık olarak almıştık. Ancak odun hammaddesinin günümüzde artık iki binin üzerinde kullanım olanağına sahip olduğu bilinmektedir. Odunun teknolojik özellikleri üzerinde yapılan araştırmalar odundan yararlanma çeşitliliğinin her geçen gün biraz daha artacağını göstermektedir. Bu değerli kaynağın ilk bakıştaki yararları arasında özellikle çeşitli sanayi dallarında işkollarında hammadde olarak kullanılışı gösterilebilir nitekim kâğıt sanayiinden kimya enerji madencilik ulaştırma bayındırlık tarım sanayiine dek pek çok alanda kullanılan odun aynı zamanda insanoğlunun bin yıllara yayılan uygarlık serüvenini de özetlemektedir. Öte yandan ormanlarımızdan odun hammaddesinin yanında odun dışı ürünler de elde edilmektedir. Nitekim ormanlar reçine tanen sığla yağı defne yaprağı defne yağı mantar çamfıstığı keçiboynuzu (harnup) kestane somak cehri mahlep kitre (geven) meyankökü meyan özü kekik ıhlamur çiçeği adaçayı menengiç salep vb. sayılamayacak denli çok ürünle insanoğlunun yararlandığı en büyük doğal kaynaktır. Bu örnekler bize ormanları odun olarak sağladığı maddi katkılar kadar ormanların tükenmez bir kaynak olduğunu da göstermektedir. Orman Su Varlığını Korur ve Düzenler Su doğa olaylarının yönlendirmesiyle hidrosfer (sular dünyası: okyanuslar denizler göller akarsular) pedosfer (karalar dünyası) ve atmosfer arasında sürekli olarak hareket halindedir. Suyun gaz sıvı yada katı halde bu dolaşımına hidrolojik döngü denilmektedir. Ormanlar ortamların su dengesi üzerinde çok yönlü etkiler yaratabilmektedir. Örneği intersepsiyon olgusu sonucunda iğneyapraklı ormanlarda yağışların %30-35’i geniş yapraklılarda ise %15-20’si buharlaşma yoluyla yeniden atmosfere kazandırılmaktadır. Öte yandan bu olgunun toprağın fiziksel özelliklerin iyileştirerek yüzeysel akışı azalttığı buna bağlı olarak toprak aşınımını taşınmasını en aza indirdiği bu arada toprağın alt katmanlarına giren su miktarını artırdığı da bilinmektedir
Ormanların Faydaları
Ormanlar; ağaçlarla birlikte diğer bitkiler, hayvanlar, mikroorganizmalar gibi canlı varlıklarla toprak hava, su , ışık ve sıcaklık gibi fiziksel çevre faktörlerinin birlikte oluşturdukları karşılıklı ilişkiler dokusunu simgeleyen ekosistemler olup, dünya yaşamı için vazgeçilmezdirler…
– Ormanlar yaşantımızın her safhasında ihtiyaç duyduğumuz yapacak ve yakacak hammadde kaynağıdır. Bunun yanı sıra bitkisel nitelikli tohum, çiçek, kozalak vb. ile mineral nitelikli çakıl, kum vb.hammadde kaynaklarının bir kısmı da ormanlardan elde edilmektedir.
– Ormanlar, bitkiler ve hayvanlar için doğal bir su kaynağıdır. Kar ve yağmur biçimindeki yağışı yapraklı, dalları, gövdesi ve kökleri ve tutarak sellerin ve taşkınların oluşmasını önler. Ayrıca yer altı sularının oluşmasına yardım eder.
– Ormanlar erozyonu önler. Ormanlar rüzgarın hızını azaltır, toprağı kökleri ile tutarak yağışların ve akarsuların toprağı taşımasını önler.
– Ormanlar, yaban hayatı ve av kaynaklarını koruru. Nesli tükenmekte olan hayvanların üretimi, korunması ve barınmasında koruma alanları oluşturur. Bu sahalar milyonlarca canlının yuvasıdır.
– Ormanlar bitki örtüsü ve toprak içerisinde büyük miktarda karbon depoladıklarından, ikim üzerinde olumlu etkiler yapar. Aşırı sıcaklıkları düzenler, bir ısı tamponu gibi görev yapar. Sıcağı soğuğu dengeler, yaz sıcaklığını azaltırken, kış sıcaklığını artırır, radyasyonu önler.
– Su buharını yoğunlaştırarak yağmur haline gelmesini sağlar. Rüzgar hızını azaltarak toprak ve kar savurmalarını ve rüzgarın kurutucu etkisini yok eder. Bu nedenle açık alanlara oranla ormanlarda gündüzler serin geceler ise sıcaktır.
– Ormanlar, eğelenme, dinlenme ve boş zamanları değerlendirme imkanı sağlar. Havası, suyu, doğal görünümleri ve sakin ortamı ile özellikle şehirlerde yaşayan insanları kendisine çeker. Bu yönüyle insanların beden ve ruh sağlığı üzerinde olumlu rol oynar.
– Yerleşim alanları çevresindeki hava kirliliğini ve gürültüyü önlemesi ile insan sağlığı bakımından büyük önem taşır. Ormanların insan sağlığı üzerindeki bütün bu olumlu yararları nedeniyle büyük kentlerin çevresinde ormanlar yetiştirilmekte, dinlenme yerleri kurulmaktadır.
– Ormanlar, orman içinde ve dışında yaşayan insanlara çeşitli iş alanları sağlar, işsizliği önlemede etkin rol oynar, böylece köyden kente göçü azaltır.
– Ormanlar, ulusal savunma ve güvenlik bakımından da çok önemlidir. Askeri birliklerin savaş tesisleri ile araç ve gereçlerinin gizlenmesinde, savaş ekonomisi bakımından değer taşıyan reçine, katran ve tanenli maddelerin elde edilmesini sağlar,
– Ayrıca ormanlar barajların ekonomik ömrünü uzatır, doğal afetleri önler, ülke turizmine katkıda bulunur,
– Ormanlar, doğal güzellikleri ve sayılmayacak kadar çok faydalarıyla iyi baktığımız takdirde tükenmez bir doğal kaynaktır.
