Uşakın Yemekleri ve Tarifleri
Uşak yemek tarifleri
Ege ve Orta Anadolu etkisindeki Uşak mutfağı ot-bitki yemeklerinden çok tahıl ve erkeç denilen erkek keçi etine dayanıyor. Ne var ki keçi ormanlara zarar verdiği için bir süre önce üretimi yavaş yavaş durmuş, yerine koyun yetiştiriciliği desteklenmiş. Uşak köylerinde keşkek yapmak başlı başına bir tören. Buğday kabuğundan ayrılıp ezilmesi için taş oyma dibeklerde ağaç tokmaklarla ve davul zurna eşliğinde dört kişi tarafından ritmik hareketle dövülüyor. Tarhana çorbası Uşak’ın en ünlü çorbasıdır. Bunun dışında salatalık yemeği, köpük helva, haşhaşlı ve tahanlı peksimet, cevizli baklava, bükme, kese ayranı, pide, cıbır çorbası ve düğün yemeklerinin vazgeçilmezi keşkek Uşak’ta önemli yemekler arısında. Doğu Ege’nin neredeyse tamamında ve Anadolu’nun çoğu bölgesinde olduğu gibi burada da et yemeklerinin ağır gelebileceği düşünülür ve son yemek olarak bol ekşili bamya ikram edilir. Uşak’ın bamyasında kurutulmuş dağ eriği vardır. Bamya olsun dağ eriği olsun hem çeşitleri hem de kurutularak kullanılmaları bakımından Uşak’ın geleneksel mutfağına ait değil. Son yıllarda Güney ve Güneydoğu bölgelerinden çok göç aldığı için bu yörelerin mutfak kültürünü de almış ve kendi coğrafyasına uyarlayarak kullanmıştır.
Katmer
Saç üzerinde tahinli ve haşhaşlı olmak üzere iki çeşit yapılır.Hamurun içerisine sonradan konan tahin hamuru tel tel yapar. Bugün için pastanelerde yapılan katmere hiç benzemez. Çünkü Uşak’lı katmeri en az 400-500 gr. hamurdan yapar. 20×20 cm.lik bir kare şekline getirerek saç üzerinde pişirir.
Höşmerim
Peynir tatlısıdır. Taze keçi peynirinden yapılır. İçerisine irmik katılmaz. Uşak’ın höşmerimine kaşığı dokundurunca höşmerim sakız gibi uzar.
Cendere Tatlısı
Baklavalık undan yapılır, içine bir yumurta, biraz tuz, aldığı kadar su ile hamur yoğrulur. Nişasta ile un karıştırılır. Beze açılır. Küçük küçük açmak gereklidir. Üç dört beze bir araya getirilerek arasına ceviz dökülür, rulo yapılır. Kıvırcık olması için iki taraftan büzülür ve istenildiği ölçüde kesilir. Fırında kızartılarak üzerine ılık şerbet dökülür.
Keşkek
Dövülmüş buğdaydan yapılan bir yemektir. Yıkanıp ayıklandıktan sonra ağır bir ateşte pişirilir. Pişmiş buğdaylar kabın içinde kepçeyle ezilir, kızartılmış tereyağı ilave edilir. Kıvamına gelince et suyu dökülerek servis yapılır.
Çömlek Eti
Parça etlerden yapılan bir yemektir. Özel olarak yapılmış bir çömleğin içine etler iyice yıkandıktan sonra yerleştirilir. İçine iki tane domates, yeşil bir tane soğan, acı tatlı karışık istenildiği kadar biber konur. Biraz salça, bir bardak su ilave edilir. Yeteri kadar tuz konup, çömleğin ağzı kalın bir kağıtla bağlanır. Üstüne bir kapak kapatılır. Mangala ateş yakılır, ateşin ortasına çömlek gömülür dibini tutmaması için arada bir sallayarak pişirilir.
Tarhana Çorbası
Malzeme olarak un, yoğurt, süt, kırmızı ve yeşil biber, nane, soğan, domates ve tercihe göre haşlanmış yoğurt veya fasulye belli oranlarla hazırlanır. Bir gün öncesinden hamur için maya hazırlanır. Hazırlanan maya un ile yoğrulurken, yukarıda sayılan malzemeler de ilave edilmek suretiyle, karışım hazırlanır. Belli bir kıvama gelen karışım, geniş kap,(Toprak çömlek veya leğen) içine konulur. 15-20 gün bu kapta bekletilir. Bu arada 2 günde bir, hafif ıslatılmış elle karıştırılarak mayalanması sağlanır.
Demir Tatlısı
1 su bardağı yoğurt
3 adet yumurta
Yarım tatlı kaşığı karbonat
2 su bardağı un
Yarım tatlı kaşığı tuz
Şerbet için:
3 su bardağı su
3 su bardağı şeker
1 dilim limon
Kızartmak için:
2 su bardağı sıvıyağ
Önce şerbet malzemesi kaynatılır, soğumaya bırakılır. Sonra hamur malzemesi derin bir kapta mikserle karıştırılır, 10 dakika dinlendirilir. Tavaya kızartma yağı konur. Isınınca bu tatlı için sobacılarda yaptırılabilen demir yağa batırılır. Hemen sonra hamura batırılır ve tekrar döndürerek sıcak yağa bırakılır. Altın rengini alınca hemen şerbete atılır. Buşekilde hamur bitene kadar işlem tekrarlanır.
Notemir kalıbın yarısı hamura batırılmalıdır.
MUSKA BÖREĞİ
Malzemeler:
3 su bardağı un
1 çay bardağı süt
1 çay bardağı sıvı yağ
3 yemek kaşığı yoğurt
1 tatlı kaşığı tuz
üzeri için; bir yumurta.
İçi için;
400 gram ıspanak
1 baş kuru soğan
1 çay bardağı sıvı yağ
1 çay kaşığı tuz
pul biber
karabiber.
Yapılışı:
Una malzemeleri ekleyip iyice yoğurun. Cevizden biraz büyük bezeler yapın. Hamuru yarım saat dinlendirin. Ardından hamuru açın. (Yufka büyüklüğünde)
Yufkayı uzunlamasına üçe bölün. Ayrı bir yerde soğanı küçük küçük doğrayarak pembeleşinceye dek kavurun. Sonra yıkanmış küçük küçük doğranmış ıspanakları içine atın tencerenin kapağım kapatın. Kısık ateşte ıspanak söndükten sonra, tuz, karabiber ve pul biberi ekleyip 10 dakika kavurun. Şerit halindeki yufkaların başından dört parmak boşluk kalacak şekilde iç malzemeyi koyun.
Ve muska şeklinde katlayın. Tepsiye yerleştirdiğiniz muska böreklerinin üzerine yumurta sürüp 200 derecelik fırında üzeri kızarıncaya dek pişirin.
