Çağdaş çok sesli Türk sanat müziği çalgıları nelerdir?
Yaylı çalgılar:
Yayla sürtündüğünde titreşen tellerden oluşan tahta çalgılardır. Diğer bir adı da “keman ailesi”dir.
Keman: Yaylı çalgıların en küçüğüdür. Soprano ses verir.
Viyola: Kemandan biraz daha büyük tınısı daha lirik bir çalgıdır. Alto ses verir.
Çello (Viyolonsel): Sesi insan sesine en yakın olan çalgı olarak da bilinir. Bir ucu yere dayanarak çalınır. Tenor ses verir.
Kontrbas (veya sadece Bas): Yaylı çalgılar arasında en büyük olanıdır (Boyu bir insan boyuna ulaşır). Bas ses verir.
Üflemeli çalgılar:
İçlerine üflenen nefes sayesinde titreşen çalgılardır. İki gruba ayrılırlar: Tahta üflemeliler ve Bakır üflemeliler. Bu gruplar çalgıların imal edildikleri maddeye göre ayrılmaz çalışma stillerine göre ayrılır.
Flüt: Bir tahta üflemelidir. 19. yüzyılda tahtadan imal edilirken günümüzde metalden imal edilmekte olan konser flütü (yanflüt) tatlı ve sakinleştirici bir ses çıkarır.
Klarinet: Tek kamışlı tahta üflemelidir. 19. yüzyılda kullanılmaya başlanmıştır. Hafif boğukça fakat parlak bir ses çıkarır.
Saksofon: 20. yüzyıl klasik müzik eserlerinde yer alan (örneğin Ravel ve Gershwin’in eserlerinde) tek kamışlı tahta üflemelidir.
Obua: Çift kamışlı tahta üflemelidir. Barok dönemden beri orkestraların en popüler çalgılarındandır. Keskin ve acıklı bir sesi vardır.
Fagot: Çift kamışlı tahta üflemelidir. Gizemli ve kadifemsi bir sesi vardır.
Trompet: Pistonlu bakır üflemelidir. Parlak ve coşkulu bir sesi vardır.
Trombon: Sürgülü bakır üflemelidir. Trompetten daha kalın ses çıkarır. Sesi biraz daha boğuktur.
Korno: Pek çok yerinden bükülmüş çok uzun bir borudan oluşur. Dairesel bir şekle boğuk bir sese sahiptir.
Tuba: En kalın sesli bakır üflemelidir. Kornonun daha büyüğü sayılabilir. Pistonludur.
Vurmalı çalgılar (Perküsyon):
Tokmak baget veya fırça gibi cisimlerle vurularak titreştirilen çalgılardır. Orkestranın en arkasında bulunurlar.
Timpani: Küçük orkestra davullarıdır. Yarım küre biçimindedirler. Çıkaracakları nota derileri gerilerek ayarlanabilir.
Zil: İki dairesel bakır levhadan oluşur birbirlerine çarpılarak ses çıkartılır.
Üçgen: Bir metal çubuğun üçgen şekli oluşturacak şekilde bükülmesiyle yapılır. Küçük bir sopayla vurularak kısa ama etkili bir çın sesi verir.
Kastanyet: İspanyol kökenlidir. İki küçük tahta parçasından oluşur bunların birbirine vurulmasıyla ses çıkarır.
Çıngırak: Metalden yapılmış konik biçimli bir çalgıdır. İçinde yine metalden küçük bir tokmak asılıdır çıngırak sallandıkça koninin iç yüzeyine çarparak ses verir.
Tef: Yuvarlak bir tahta kasnağın bir veya iki yanına deriden bir örtü geçirilerek yapılır ve parmak vuruşlarıyla çalınır. Her vuruşta kasnaktaki ince pirinçten 4-8 çift küçük zil tınlar.
Trampet: Dairesel bir metal gövdenin iki tarafına gerilmiş deriden ve bir derinin hemen altındaki gerili kirişlerden oluşur. Bagetle vurulduğunda deriler kirişlerle titreşir ve güçlü keskin bir pat sesi çıkar.