Disleksi nedir, nasıl tedavi edilir?
Çocuklardaki öğrenme bozuklukları smilivçoğu zaman öğretmenler ve veliler tarafından zeka geriliğiyle karıştırılıyor. Çocuğunuz okumayı yazmayı öğrenemiyorsasmilivsağıyla solunu ayırt edemiyorsa smiliv hemen geri zekalı diye damgayı basmayın.
Belkide bu durum “disleksi” smilivya da öbür tanımıyla özel öğrenme bozukluğundan kaynaklanıyordur.Türkiye de yanlızca ilkokul çağında sayıları 1 milyon civarında olduğu tahmin edilen dislektik çocukların büyük çoğunluğu normal veya normalin üzerindeki düzeyde zekaya sahip. Disleksinin nedeni henüz tam olarak bilinemiyorsmiliv ancak beyne ait duygusal veya davranışsal bozukluktan kaynaklanan akademik becerilerde gerilik olarak tanımlanıyor. Erkek çocuklarda kızlara nazaran 4 kat daha fazla görülüyor.Türkiye de ise bu tür çocuklar genellikle hiperaktif (dikkat dağınıklığı olan) çocuklarla karıştırılıyor.
Metin 5 yaşında konuşmaya başlayabilmiş smiliv okul çağının gelmesiyle de bazı sorunlarının olduğu ortaya çıkmış.Bütün arkadaşları okumaya başladığı halde o hala okumayı çözemiyordu.Harfleri ters yazıyorsmilivders dinlemiyor ve de “arkadaşlarıyla iyi geçinemiyordu.Çevresindeki herkezsmiliv annesi de dahil olmak üzeresmilivonun geri zekalı olduğunu düşünüyordu.Metin bütün çabalara rağmen yanlış yazmaya smilivsağını solunu karıştırmaya devam etti.Sınıf öğretmenin tavsiyesi üzerine özel öğretmen tutuldu.Ancak özel öğretmen de birkaç ders sonra artık gelemeyeceğini smilivaksi taktirde cinnet geçireceğini söyleyerek ailesini daha da telaşlandırdı.Bunun üzerine annesi Metin i zeka testi uygulatmak üzere Cerrahpaşa Çocuk Psikiyatrisi bölümüne götürmüş. Sonuçta Metin in zeka seviyesinin normalin çok üstünde olduğu ortaya çıkmış ve buradaki uzmanlar Metin e doğru teşhisi koymuş : Dislektik.
Çoğunlukla normal ya da üstün zekalı çocukların “geri zekalı” damgasını yemesine neden olan disleksi genellikle okul çağında farkedilebiliyor.Ülkemizde de yeni yeni tanınan bu hastalığınsmiliv öğretmenler ve veliler tarafından yeterince bilinmemesi bu durumu daha da zorlaştırıyor.
9 yaşındaki Oğuz televizyondaki bütün açıkoturum ve belgeselleri başından sonuna kadar izliyorsmiliv araştırmacısmilivboş zamanlarını bilim ve teknik ansiklopedilerini okuyarak geçiriyor.Zeka düzeyi ise normalin çok üstünde. Ancak Oğuz okula başladığı ilk yılsmiliv diğer dislektik çocuklar gibi ne okuyabilmiş ne de yazabilmiş. Annesi okuldan almayı düşünmüşsmilivöğretmeni ise sabredin açılacaktır demiş. Oğuz şu anda okuma-yazma biliyorsmilivancak bazen ters yazıyor veya okurken satır atlıyorsmilivyön bulma problemleri de halen geçmemiş.
Öğrenme bozukluğu olan çocukların sorunlarının derecesi farklı olmasına rağmen hepsinin ortak yanı smilivnormal veya normalin üzerinde zekaya sahip olmaları. Ancak okumayı-yazmayı öğrenmede smilivharfleri ve sembolleri hatırlamada zorluk çekerler. Harfleri ters çevirirler 8 bal yerine dalsmiliv pasta yerine basta gibi ) veya kelimedeki haflerin sırasını değiştirirler (için yerine çini gibi) .
Heceleme hatası yaparlarsmiliv el yazılarının okunması çok güçtür. Ayrıca çok unutkandırlar. Okulda defterlerini smilivkalemlerini smiliv aaaalerini unuturlar. Sakar ve dalgın olabilirler. Matematik problemini siz sorarsanız çözer de smilivkendisine verirseniz çözemez. Çarpım tablosunu öğrenmede zorlanırsmiliv ona 6->9 smiliv7->4 smiliv15->51 gibi görünür. Toplama yerine çarpma yaptığı smilivtoplamaya soldan başladığı görülür. Bazen yazıların aynada aksetmesi gibi ters yazarlar.
Türkiye de 5 yıldır bilinen disleksinin tedavisi mümkün. Zekaları normal veya normalin üzerinde olduğu halde akademik beceri kazanamayan bu çocuklar smiliv uzman bir pedagogun katılımıyla uygulanansmiliv grup veya bireysel terapilere katılarak tedavi ediliyorlar. Ama öncelikle teşhisi doğru koymak gerekiyor. Oysa disleksi Türkiye de öğretmen ve veliler tarafından yeterince tanınmıyor smilivbu da işleri zorlaştırıyor. Milli Eğitim Bakanlığı smiliv bu konuda smiliv1992 yılında rehber öğretmen ve diğer ilgili öğretmenleresmilivokullarda hizmet içi eğitim verilmesini kararlaştırdı. Bu konuda Davranış Bilimleri Merkezi çocuk psikoloğu Şeniz Pamuk şunları söylüyor: “Disleksinin ülkemizde tedavisi için çok az sayıda yer mevcutsmilivancak bazı hastanelerin psikiyatri bölümlerinde ve davranış bilimleri merkezlerinde bu konudaki uzman kişiler bu tedaviyi sağlıyabiliyorlar. Örneğin İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi Psikiyatri bölümünde smilivhaftada bir gün smilivbirer saatten bireysel veya grup terapileri uygulanıyor.Çocuğun probleminin yoğunluğuna ve de motivasyonuna bağlı olaraksmiliv bazılarında 6 aylık bir tedavi yeterli olabilirken smiliv bazılarında tedavi 3-4 yıl sürebiliyor. Genellikle bireysel olarak çocuk ve psikiyatristin ikili yürüttüğü tedaviye daha sonraları diğer çocuklar da eklenerek grup halinde sosyalleşme sürecine geçiliyor”.
Çevrenize baktığınız zaman her çocuğun farklı yapıda olduğunu görürsünüz. Kimisi hızlı koşabilirsmiliv kimisi yavaşsmiliv kimisi en güç problemleri kısa sürede çözersmiliv kimisi daha geç. Boylarısmiliv saç reklerismiliv ağırlıkları hep farklıdır. Disleksili çocuklar da bu farklılıklara sahiptir. Bu çocukların da diğerlerinden farklılıkları öğrenme-algılama bozukluklarının olmasıdır.
İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Pedagogu Ümran korkmazlarsmiliv disleksinin ailelere ve öğretmenlere anlatılarak aydınlatılması gerektiğini söylüyor: “Beyin ilginç bir organımızdır ve yaş küçük olduğu oranda da elastikdir. Bu çocuklar okumayı yazmayı zorlukla öğrenirler ama öncelikle aileninsmiliv öğretmenin ve arkadaşlarının anlayış ve desteğine ihtiyaç duyarlar. İyi kullandıkları yeteneklerini ön plana çıkarmaksmiliv atılacak ilk adımlardandır. Özel öğrenme bozukluğu Türkiye de ortalama % 5-10 civarında smilivyani 40 kişilik bir sınıfta 2 çocukta disleksi var demektir. Bu çocuklara özel psiko-pedagojik yaklaşımla yardım edilmeli smiliv disleksi bir hastalık değil de çözülmesi gereken bir yumak olarak görülmelidir.”
Dislektik çocuk;
• Harfleri ya da rakamları ters algılar.Örneğin 3 rakamını E harfi gibismilivveya 6 rakamını 9 olarak görürsmiliv
• Okurken ve yazarken satırları veya sözcükleri atlarsmiliv
• Uzaklık ve derinlik algılamasında sorunları vardır.Bu nedenle eşyalara çarpabilirsmilivsandalyelerden düşebilirlersmiliv
• Yön tayin edemezsmilivsürekli saği solu karıştırırlarsmiliv
• Benzer sesleri birbirine karıştırırsmilivörneğin soba yerine sopa smilivkova yerine kofa dersmiliv
• Günleri ard arda sayamazsmiliv
• Ödevlerini yapmayı unutursmilivsürekli hatırlatmak gerekirsmiliv
• Kendisini çok zor ifade edersmilivkelimeleri sıralayıpsmilivcümle oluşturmakta güçlük çekersmiliv
• Önce-sonra smilivdün-bugün gibi kavramları karıştırırsmiliv
• Arkadaşları ile olan ilişkileri genellikle bozuktursmiliv
• Değişikliklere uyum sağlayamaz.
Disleksi Tedavisi
Disleksi tedavisinde önemli olan çocuğun durumunu anlayabilmek ve bu duruma uyum sağlayabilmektir. Ailenin eğitimi ön planda gelir. Çocuğa yönelik olarak sosyal beceri kazandırma, destekleyici terapi ve gereğinde ilaç tedavisi uygun bir yaklaşımdır.
