Fransa nasıl bir ülkedir?
Fransa Cumhuriyeti (Fransızca:République Française) ya da kısaca Fransa, Belçika, Lüksemburg, Almanya, İsviçre, İtalya, Monako, Andorra ve İspanya ile komşu olan, Batı Avrupa’da bir ülkedir. Avrupa Birliği’nin kurucu üyesidir.
Politika
Beşinci Cumhuriyet’in anayasası 28 Eylül 1958’de halk oyuyla onaylandı. Yeni anayasa, icra merciinin gücünü (parlamentoya göre) artırmıştır. Anayasaya göre devlet başkanı 5 yıllık bir süre için doğrudan seçilir. Devlet başkanının tasarrufu, devletin düzgün çalışmasını ve devamını sağlar. Devlet başkanı, başbakanın atamasını yapar, orduyu yönetir ve uluslararası anlaşmaları onaylar.
Fransız Milli Meclisi (Assemblée Nationale) Fransa’nın ana yasama organıdır. Bourbon sarayında toplanır, 577 milletveki 5 yıllık süre için doğrudan oyla seçilir ve her seçimde tüm koltuklar için oylama yapılır. 331 senatör ise tüm Fransa çapında halk tarafından seçilmiş olan belediye meclisi üyelerinden, il (département) yerel meclis üyelerinden, Bölge (Région) yerel meclis üyelerinden oluşan seçmenler tarafından seçilmektedir. Dokuz yıllık bir süre için seçilirler. Senato seçimleri her 3 yılda bir yapılır ve her seçimde senatonun üçte biri yenilenir. 2010’dan itibaren senatörler 6 yıllık bir süre için seçilecektir ve yine her üç yılda bir yapılan seçimlerde yarısı yenilenecektir. Senato Luxembourg Sarayı’nda (palais du Luxembourg) toplanır. Senato’nun yasama gücü sınırlıdır: Senato ile Parlamento arasında anlaşmazlık olması durumunda son söz Milli Meclis’e aittir. Milli Meclis’in gündemini belirlemede hükümetin büyük etkisi vardır. Milli Meclis ve Senato birlikte Versailles şatosunda toplanıp Fransa’nın Parlamentosunu oluştururlar. Sadece anayasa değişikliğiyle ilgili olarak ve uluslararası bazı anlaşmaları onaylamak amacıyla toplanırlar.
Fransa ve Türkiye
Fransa ve Türkiye ilişkileri yüzlerce yıllık köklü bir geçmişe sahiptir. Özellikle Kanuni Sultan Süleyman döneminde Fransa Osmanlı Devleti’ni diğer Batı Avrupa ülkelerine karşı bir tür dengeleyici olarak görmüş ve işbirliği yapmıştır.
Fransız Devrimi’nden sonra diğer etnik gruplar gibi Türkler de milliyetçilik anlayışlarını Osmanlı’nın klasik millet anlayışından ırk temelli anlayışa doğru çevirmişlerdir. 19. yüzyıl boyunca Osmanlı aydınının laikleşmesi sürecinde de Fransa önemli bir ilham kaynağı olmuştur. Osmanlı siyasi gelenekler açısından da Fransa’nın devrim, terör ve sonrası dönemindne fazlasıyla etkilenmiştir.
1. Dünya Savaşı’nda iki taraf farklı cephelerde savaşmışlar ve Osmanlı’nın yenilmesiyle birlikte Anadolu’yu işgal edenlere Fransa da katılmıştır. O ana kadar azınlıkları çıkarları doğrultusunda destekleyen Paris, bundan sonra bu siyasetini gizleme gereği dahi duymayacaktır. Özellikle Klikya ve Güneydoğu bölgelerinde Ermeni destekçilerinin katliamlar yapmasına da göz yuman Fransa’nın bu tavrı Anadolu topraklarında kan davalarına yol açmıştır.
Son dönemde ise Fransa Meclisi’nin 2001 yılında Ermeni iddialarını ‘soykırım’ olarak kabul etmesi ilişkileri olağanüstü bir düzeyde germiştir. Buna ek olarak Fransa Meclisi 12 Ekim 2006 tarihinde, “Ermeni soykırımının inkârının suç sayılması”nı ve ihlal edenlere 1 yıl hapis ve 45000 Euro para cezası verilmesini öngören yasa teklifini kabul etmiştir. Türkiye bu olayı sert bir dille kınamış ve bazı yaptırımlar uygulayacağını açıklamıştır.
110px-France_coa
Amblem
Fransa Tarihi
İlk olarak Keltler’in kuzeye gelerek yerleştiği Fransa, Milattan önceki yıllarda Avrupa’da geniş topraklara sahipti. Daha sonra (M.Ö. 50’li yıllar) Romalıların işgaline uğradı ve yaklaşık 500 yıl bu devletin etkisinde kaldı. 12. yüzyılın başlarından itibaren Fransa’da krallık rejimi kuruldu, İngilizlerin etkin olduğu topraklarında 100 Yıl Savaşları (1337-1453) oldu.
Fransa’nın esas gelişmesi “Güneş Kralı” olarak bilinen XIV. Lui döneminde oldu; Kuzey Amerika, Hindistan ve Karaiplerde Afrikalı esirleri çalıştırarak kahve ve şeker kamışı plantasyonları kurdu. 18. yüzyılda Kanada ve Hindistan’daki sömürgelerini kaybetti ve büyük bir ekonomik krize girdi. XVI. Lui zamanında Fransız devrimi başladı, monarşi idaresi yıkıldı, 3, Napolyon döneminde sanayi inkılabını yakalayan Fransa’da önemli ilerlemeler oldu. Daha sonra Cezayir, Batı Afrika ve Hindi-Çin’de çok sayıda koloni kurdu.
1. Dünya Savaşı’nın önemli bir bölümü. Fransa topraklarında cereyan etti ve 1,4 milyon Fransız hayatını kaybetti. 2. Dünya Savaşı esnasında da Fransa önemli kayıplara uğrayarak sömürgelerinin tamamına yakınını kaybetti, 1958’de General de Gaulle devlet başkanı seçildi. Bu tarihten sonra Fransa’da önemli ilerlemeler oldu.
Etnik yapısı
* 2005 Fransa azınlık başkaldırısı
Konuşulan diller
İzole Dil:
Baskça
Kelt dilleri:
Bretonca
Germen dilleri:
Alsasça (Elsässerdeutsch)
Batı Flamanca
Lorraine Frankçası
Latin dilleri:
Katalanca
Korsikaca (Corsu)
Franko-Provensal
Bressan dili
Dauphinois
Forèzien
Jurassien
Lyonnais
Savoyard
Oksitanca
Alp Provensal
Auvergnat dili
Gaskonca
Ariegese (Ariégeois)
Bearnese (Béarnais)
Landese (Landais)
Langedokça
Limousin dili
Nissart dili (Niçois or Nissart)
Provensal
Oïl dilleri:
Burgundian dili
Champenois
Franc-Comtois
Fransızca
Gallo
Lorrain dili
Normanca
Picard dili
Poitevin-Saintongeais
Valonca
Göçmen dilleri
Arapça (şiveleri)
Ermenice (doğu)
Bambaraca
Berberice
İspanyolca
İtalyanca
Laoca
Mandarince
Lehçe
Portekizce
Romanca
Rusça
Vietnamca
Yiddişçe
Türkçe
