Gölge oyunu nedir? Nasıl oynanır?
Karagöz perdesi’ni hazırladık, Karagöz Hacıvatımız da hazır, şimdi sıra geldi “Gölge oyunu nasıl oynanır” konusunu irdelemeye. Her zaman savunduğum tez gölge oyununun doğaçlama oynatılmasıdır.
Unutmayınız ki eskiden karagöz sanatçıları hemen hemen bugünkü köşe yazarlarının işlevini yerine getirirlermiş, yani güncel olayları mizahi bir dille karagöz perdesinde yorumlarlarmış. Tanzimat’tan sonra batı tiyatrosunun etkisi ile yazılı metin geleneği başlamış. Zaten karagöz sanatımızın bugünkü içler acısı hale düşmesinin en önemli nedenlerinden biri de budur. Sürekli olarak ezberlenmiş bir metni oynatmak seyirci açısından hiç cazip bir durum değildir, o yüzden çevrenizdeki güncel konuları mizahi bir dille perdede oynatmak – oynamak en ideal durumdur, bir kaç örnek vereyim.
Öğrenciler için: Zaman zaman Karagöz Hacıvat gölge oyunu ödevi olan öğrenciler ya da öğrenci velileri benden yazılı bir karagöz metni isterler, benim önerim ise öğrencilerin yaşlarına uygun olacak bir konuyu perdede canlandırmalarıdır, örneğin ikinci sınıfa giden bir öğrenci karagöz hacıvatı eline alıp trafik kurallarını işleyebilir, Hacıvat “Haydi Karagözüm karşıya geçelim” der karagöz ise “Dur yahu Hacıvat görmüyor musun kırmızı ışık yanıyor” der, Hacıvat’ın “Olsun ne olacak kırmızıda geçersek” demesi üzerine Karagöz trafik kurallarını anlatmaya başlar; bunun gibi binlerce örnek verilebilir..
Anne babalar için: Evlerinde çocuklarına Karagöz Hacıvat oynatmak isteyen anne babalar ise evlerinde geçen olayları karagöz perdesinde canlandırabilirler, gölge oyunu perdesini kullanarak çocuklarına vermek istedikleri mesajları, öğretmek istedikleri şeyleri rahatça öğretebilirler, unutmayınız ki gölge oyunu Karagöz Hacıvat çok önemli bir eğitim aracı olarak kullanılabilir. Örneğin, diyelim ki anaokulu çağında parmağını emen bir çocuğunuz var, Karagöz Hacıvat’a parmağını emmemesini, emmeye devam ederse mikrop kapabileceğini, hasta olabileceğini söyleyebilir, ya da annesinin yaptığı herhangi bir yemeği yemeyen çocuğa Karagöz Hacıvat aracılığı ile o yemeğin ne kadar yararlı olduğu, o yemeği yerse çok daha akıllı, çok daha güçlü vs olacağı anlatılabilir. Ya da çocuğunuzun bazı davranışlarını değiştirmek istiyorsanız bunu Karagöz ve Hacıvat ile başarabilirsiniz. Emin olun ki çocuk belki anne babasını dinlemez ama Karagöz’ü dinler. Daha da önemlisi çocuklarımızı televizyon ve internet bağımlılığından kurtarabilir, çocuklarımızın daha sosyal ve yaratıcı olmalarını sağlayabilir ve aile içi sosyal iletişimi güçlendirebilirsiniz.
Dikkat edilmesi gereken husus: Evinizde amatörce Karagöz oynattığınızda dikkat edeceğiniz en önemli konu Karagöz ve Hacıvat’ın zıt fikirleri savunmaları, fakat oyunun sonunda doğru olan fikrin vurgulanmasıdır. Hacıvat tiplemesinin karakteristik özelliği çıkarcı olması dolayısı ile doğru olanı değil işine geleni savunmasıdır, Karagöz ise kendi zararına bile olsa doğru olanı savunur. Ayrıca evinizde çocuğunuza Karagöz oynatırken zaman zaman Karagöz ya da Hacıvat çocuklara söz atar, onları da oyuna dahil ederse tahmin edemeyeceğiniz kadar eğlenceli oyunlar ortaya çıkabilir.
Evinizde kuracağınız gölge oyunu perdesi ile çocuğunuzu televizyon bağımlılığından kurtarabilir ve aile içi sosyal iletişimi kuvvetlendirebilirsiniz.
