Güçler birliği ve güçler ayrılığı ne demektir?
Demokratik yönetim sistemi düzenlenirken başkanlık sistemi ve parlamenter sistem arasında belirli bir seçim yapılır, bu seçim tamamiyle uygulanacak bir düzen seçimi olmak zorunda değildir. Başkanlık sisteminde kuvvetler sert bir şekilde ayrılmışken parlementer sistemde daha ılımlı bi yapı gözlenir.kesinlikle parlementer sistem için kuvvetler birliği ilkesi yapılmaması gerekmektedir. Bununla birlikte “karışık sistemler” de vardır, yönetim sistemi iki ana sistemin ortasında daha yakındır, örneğin Fransa’daki şimdiki yönetim şekli
Cumhuriyet Kuvvetler birliği ilkesine göre bir yönetim birimi (genellikle seçilerek gelen yasama birimi) diğerlerinden üstündür ve diğer birimler bu birime hizmet ederler. Kuvvetler ayrılığı ilkesine göre ise her birim büyük oranda (tamamiyle olmasa da) bağımsızdır. Bağımsızlıktan kasıt her birimin diğer birimlerden bağımsız olarak seçilmesi ya da en azından varlığının diğer birimlere bağlı olmamasıdır.
Buna göre, kuvvetlerin birliği sistemlerinde (en ünlü örneklerden Birleşik Krallık’ta mesela) yasama kurumu halk tarafından seçilir ve yasama daha sonra yürütme birimi hükümeti “yaratır”. Kuvvetlerin ayrılığı sistemlerinde ise yürütme birimi üyeleri yasama tarafından değil, başka çeşitli yollarla (örneğin seçimlerle) seçilirler. Parlementer sistemlerde yasama biriminin süresi dolduğunda yürütme biriminin de süresi dolmuştur. Başkanlık sistemlerinde ise yürütme biriminin süresi yasama süresine bağlı değildir, süreleri aynı zamanlarda dolabilir veya dolmaz. Burada önemli nokta yürütme biriminin seçiminin yasama biriminden bağımsız olmasıdır. Buna rağmen, yürütme biriminin partisi eğer mecliste çoğunluğa sahipse, başkanlık sisteminde de belirli bir derece “kuvvetlerin birlikteliği” etkisi görülebilir. Böyle durumlar anayasal hedefleri engelleyebilir, ve/veya halk tarafından büyük oranda benimsenen “yasama biriminin daha demokratik, halka daha yakın olduğu” fikrini baltalayabilir. Bu durumda yasama birimi sadece bir “danışma meclisi” konumunu alır ve yürütmeyi hatalara ve fiyaskolara karşı sorumlu tutmakta isteksiz olabilir.
Yasama
Yasa çıkarma gücü
Vergi çıkarma gücü, borç alma ve bütçe hazırlama gücü
Genellikle savaş ilan etmek için tek yetkili
Soruşturma açma yetkisi, özellikle yürütme birimine karşı
Çoğunlukla yürütme biriminin başına birini atama gücü
Bazen mahkemelere yargıç atama gücü
Anlaşmaları onaylama gücü
Yürütme
Başkan bazen yasaları veto edebilir.
Meclis tarafından azledilmeyi de göze alarak bazı yasaların uygulanmasına karşı çıkabilir
Çeşitli amaçlar için ayrılmış bütçeyi harcamayı rededebilir.
Savaş yönetimi (askeriyenin operasyönel yönetimi)
Çeşitli durum ilanlarına yetkilidir (acil durum, afet ilanları gibi), yasalara uygun düzenlemeler çıkarabilir ve yürütme emirleri verebilir.
Genellikle yargıçları atar
Bazen suçluların affedilmesini sağlar
Yargı
Hangi durumlarda hangi yasaların uygun olduğuna karar verir
Bir yasanın anayasaya aykırı olup olmadığını denetler
Yasaların yorumlanmasında ve anlaşmazlıklarda uygulanmasında tek yetkilidir
Bazen, bazı yasaların daha önemli yasalarla (örneğin anayasa ile) uyumlu olmaması durumunda bu yasaları geçersiz kılabilir
Suçluların idaresine karar verme gücü
Kanıtların bulunması ve gerekli dökümanlarının oluşturulmasına zorlama gücü
Temyiz işlemi tutarlı uygulamaları gerektirir ama tek tek davalar için karar verme yetkisi düşük makamda bulunan yargıçların yetkisinde olabilir (bu yargıçların ne kadar yetkili oldukları davaların tipine göre değişebilir)
Sadece gerçek kişiler tarafından öne sürülen gerçek anlaşmazlıklar üzerinde karar vereblime yetkisine sahiptir
Kendi üylerinin idaresi
Genellikle diğer birimler tarafından sebep gösterilmeksizin görevden alınamazlar
