Güngör Dilmen kimdir, hayatı ve çalışmaları hakkında bilgi verir misiniz?
Güngör Dilmen (d. 27 Mayıs 27 Mayıs Gregorian Takvimine göre yılın 147. günüdür. Sonraki sene için 218 (Artık yıllarda 219) gün var
1930,
Tekirdağ) konularını genellikle tarihten ve mitolojiden alan oyunlarında kullandığı gelişmiş dil ve tekniklerle dikkati çeken oyun yazarı. Tekirdağ Marmara bölgesinin Ergene kısmında kalan il. İl toprakları 40° 36’ ve 41° 31’ kuzey enlemleriyle 26° 43’ ile 28° 08’ doğu boylamları arasında yer alır. Doğudan İstanbul, kuzeyden Kırklareli, batıdan Çanakkale illeri ve güneyden Marmara Deniziyle çevrilidir. Kuzeydoğuda Karadeniz’e çok küçük bir kıyısı vardır. Trafik numarası 59’dur.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Klasik Filoloji Bölümü’nü 1960’ta bitirdi. Ertesi yıl burs alarak gittiği ABD’de, tiyatroda ışıklandırma teknikleri ve oyun yazarlığı eğitimi gördü. Aynı yıl Tel Aviv’deki Habimak Tiyatrosu ile Yunanistan’daki Kraliyet Tiyatrosu’nda (bugün Ulusal Tiyatro) araştırmalar yaptı. 1964’te İstanbul Belediye Şehir Tiyatrosu’nun ışıklandırma bölümüne girdi. 1966’da işine son verilince İstanbul Radyosu’nda dramaturgluğa başladı. 1971’de İngiltere’de Durham Üniversitesi’nde, 1982-83’te Anadolu Üniversitesi’nde ders verdi. 1976-80 arasında İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları’nda dramaturgluk ve Araştırma-İnceleme Bölümü başkanlığı yaptı.
Dilmen, yapıtlarında mitolojiden ve tarihten en çok yararlanan yazarlardandır. Midas üçlemesinin ilk oyunu olan Midas’ın Kulakları, 1959’da Sinema-Tiyatro dergisinin açtığı yarışmada birinci seçildi ve aynı yıl Gençlik Tiyatrosu’nda, ertesi yıl da Devlet Tiyatrosu’nda sahnelendi. Dilmen’in en tanınmış yapıtı olan ve Kral Midas’ın kişiliğinde büyüklük tutkusunu başarıyla sergileyen oyun, Ferit Tüzün’ün müziğiyle iki perdelik bir opera haline getirildi ve 1978’de İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nde sahneye kondu. Üçlemenin öteki oyunları Midas’ın Altınları (1969) ile Midas’ın Kördüğümü (1975) Devlet Tiyatrosu sahnelerinde oynandı. Dilmen, Akad’ın Yayı (Devlet Tiyatrosu, 1967), Kurban (Gülriz Sururi-Engin Cezar Tiyatrosu, 1967 ve Devlet Tiyatrosu, 1980), Deli Dumrul (Devlet Tiyatrosu, 1979), Ben, Anadolu (Kenter Tiyatrosu, 1985) gibi oyunlarında da mitolojiden yararlandı. Ben, Anadolu, T. S. Halman tarafından I, Anatolia adıyla İngilizce’ye çevrildi (1991) ve Londra’da da sahnelendi. Gülriz Sururi-Engin Cezar Tiyatrosu’nca oynanan Canlı Maymun Lokantası (1964, 1993) ise Batı dünyasının gelişmişlik ve gelişmemişlik kavramlarıyla Doğu’nun madde ve duygu kavramlarını karşı karşıya getirir.
Dilmen’in Türkiye’nin yakın tarihiyle ilgili oyunu İttihat ve Terakki, Gülriz Sururi-Engin Cezar ve Dormen tiyatrolarının ortak yapımı olarak 1969’da sergilendi. Öteki tarihsel oyunları arasında Bağdat Hatun (Devlet Tiyatrosu, 1974, 1980), Hasan Sabbah (1983) ve Mithat Paşa sayılabilir. Dilmen’in “Devlet ve İnsan” adlı oyunu Orhan Asena’nın “Yıldız Yargılanması”yla birlikte Devlet ve İnsan/Yıldız Yargılanması (1990) başlığıyla yayımlandı. Bütün oyunları Toplu Oyunları (1993-98, 4 cilt) adı altında yeniden basıldı. Dilmen’in ayrıca Kuyruklu Masallar (1979, 1995) ve Mavi Orman adlı çocuk kitapları vardır.
Dilmen oyunlarıyla Halkevleri Genel Merkezi Şinasi Efendi Ödülü (1963), İlhan İskender Ödülü (1967), TDK Oyun Ödülü (1976), Muhsin Ertuğrul (1979), Uluslar arası Endüstri ve Ticaret Bankası Oyun Yarışması birinciliği (1984), Ulvi Uraz Tiyatro Ödülü (1986), Türkiye İş Bankası Tiyatro Ödülü (1988), İsmet Küntay Ödülü (1990) gibi tiyatro ödülleri kazanmış, Anzavur adlı çalışmasıyla da Yunus Nadi Senaryo Yarışması’nın birinciliğini Oktay Arayıcı’yla paylaşmıştır (1970). İstanbul Üniversitesi’nin tarihi, Fatih Sultan Mehmet’in 1453 yılında İstanbul’u fethetmesinden hemen sonra Medaris-i Semaniye (Sahn-ı Semân) adıyla kurduğu eğitim kurumlarına kadar varmaktadır. Dolayısıyla Edebiyat Fakültesi’nin de o yıllarda kurulmuş olduğu kabul edilmektedir. Üniversite’nin Batı tarzında yeniden örgütlenmesi ise, 1845, 1863, 1869, 1900 yıllarındaki düzenlemelerle gerçekleştirilmiştir.
