Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Dalları

Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Dalları

Hukuk kaideleri nitelikleri ve konuları göz önünde tutularak çeşitli dallara ayrılmıştır. Bunlardan en önemlilerinden olan kamu hukuku ve özel hukuk ayrımının hangi kıstasa dayanacağı tartışmalara yol açmışsa da ana hatlarıyla kamu gücüne ve otoritesine sahip olan kuruluşların (Devlet,belediye,üniversite) bu otoriteye tabi şahıslarla veya birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyen kuralların kamu hukukuna; kişilerin eşit şart ve yetkilere tabi kimseler olarak kendi aralarındaki ilişkileri düzenleyen kuralların ise özel hukuka girdiği söylenebilir.

Kamu Hukuku

Hukuki bir çatışmanın özel mi, kamusal mı olduğunun belirlenmesi için çeşitli teoriler geliştirilmiştir:

  • Çıkar teorisine göre, hukuki bir uyuşmazlık kamunun çıkarlarını ilgilendiriyorsa kamu hukukuna aittir.
  • Alt-üst ilişkisi teorisine göre, hukuksal bir çatışma, biri diğerinden sahip olduğu devlet erki nedeniyle daha üstte bulunan iki hukuki nesne arasında ise kamu hukukuna dahildir.
  • Özel hukuk teorisine göre ise, hukuki uyuşmazlığın konusu olan kanunlar, tüm yurttaşlara değil, sadece devlet erkine sahip olan bir hukuki nesneye hak ve ödevler yüklüyorsa uyuşmazlık kamu hukukuna girer.

Kamu Hukuku şunları kapsar:

  • Anayasa Hukuku
  • İdare Hukuku
  • Ceza Hukuku
  • Yargılama Hukuku
  • İcra-iflas Hukuku
  • Devletler Genel Hukuku
  • Vergi Hukuku

KAMU HUKUKUNUN DALLARI

1-Anayasa Hukuku:  Devletin şeklini yapısını işleyişini organların görev ve yetkilerini temel hak ve ödevleri düzenler.
2-İdare Hukuku: Kişilerin devletle olan ilişkilerini düzenler. Kamu hizmetlerine bakar.
3-Ceza Hukuku: Suç ve Ceza teşkil eden olaylara bakar
4-Usul (Yargılama)Hukuku: Adalet dağıtılırken takip edilecek yolu belirler. Medeni usul hukuku, ceza usul ve icra-iflas usul hukuku dalları vardır.
5-Devletler Genel Hukuku : Devletler arası ilişkileri düzenler.
6-İş hukuku: İşçi işveren ilişkilerini düzenler.
7-Vergi Hukuku: Vergi ilişkilerini düzenler

Özel Hukuk

Bireyler arasındaki ilişkileri düzenleyen özel hukukta, devlet düzenleyici ve uygulayıcı olarak yaptırım aşamasında bu hukuka müdahale eder (bireyin yargıya başvurması gibi). Ancak, devlet, eğer kamu kurumlarının tüzel kişi olarak bireylerle ilişkisinde, birey gibi özel hukuka tabi olur. Devlete ait ticari işletmelerin bireylerle olan iş ilişkileri de özel hukuka girebilir (kiralar, bankalar).

Özel Hukuk alanında temel ilke olan serbestlik ilkesine göre ‘kanunla yasaklanmamış her şey meşrudur’. Özel hukukta, bir kimseye, hukuk düzeninin sağladığı yetkilere hak denir. Hakkın kullanılması veya kullanılmaması kişiye bırakılmıştır. Kişi hakkını doğrudan veya tasarruf ile kullanır. Ehliyeti olmayanlar, haklarını temsilci, velayetçi ile kullanırlar. Bir hak, medeni kanuna göre dürüstlükle bağdaşır olmalıdır. Aksi halde, bir hakkın kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz. Haklar, mutlak ve nisbi, ayni ve kişisel haklar, malvarlığı hakları, kişivarlığı hakları, inşai haklar başlıklarına ayrılır. Sahipsiz hak olmaz, her hakkın bir sahibi vardır. Haksahibi, gerçek veya tüzeldir. Hak ehliyeti yönünden herkes eşittir. İnsanlar hak ehliyetini doğumla kazanır ve buna kişi denir. Kişilik, hukukun temel kavramıdır. Haklar, aslen veya devren kazanılır. Bazı haklar, devredilemez. Hakkın yitirilmesi kişiliğin sona ermesi veya feragat iledir.

Özel Hukuk : Bireylerin tam bir eşitlik içerisinde , tamamen kendi iradelerine dayanarak (hiçbir baskı gözetmeksizin) aralarında yaptıkları anlaşmaların dayandığı hukuksal haktır.Örneğin ; Ev kiralamak isteyen bir bireyin ev sahibiyle aralarında imzaladıkları sözleşme ‘Özel Hukuk’u temsil eder.Özel Hukuk’ta ‘Sözleşme Serbestliği’ (yani bireyler kendi isteklerini çekinmeden dile getirebilir ve çekincelerini açıkca ifade edebilirler.Sözleşme Serbestliği tamamen bireylerin kendi iradelerini esas alır.) bireyler (ev sahibi ve kiracı) bu sözleşmede isteklerini belirtirler kendi iradeleriyle Özel Hukuk haklarını kullanmış olurlar.

Şirketlerin aralarındaki anlaşmalarını , ev sahibi-kiracı anlaşmaları , uluslararası örgütlerin kendi aralarında anlaşmaları Özel Hukuk’a örnek olarak gösterilebilir.

ÖZEL HUKUKUN DALLARI

1-Medeni Hukuk: Toplumda insanın bütün eylem ve davranışlarını ifade eder.
2-Ticaret Hukuku: Şahıslar arasındaki ticari ilişkileri düzenler.
3-Devletler Özel Hukuku: Çeşitli devletlere bağlı bulunan şahısların ilişkilerini düzenler.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu