Kars cemiyetlerinin faaliyetleri nelerdir?
Kars Milli İslam Şürası : Kars, Kasım 1918 17-18 Ocak 1919’da “Cenubi Garbi Kafkas Hükümeti Muvakkate-i Milliyesi” olarak adını değiştirmiştir.
Mondros Mütarekesi sonrası 14 Kasım 1918’de Kars’ta kurulan yerel hükûmet. Mondros Mütarekesi’nin imzalanması sonrası İtilaf Devletleri, mütarekenin 2.maddesine dayanarak İran’ın kuzeybatısında ve Güney Kafkasya’daki Osmanlı askerlerinin geri çekilmesini istemesi ve Osmanlı Hükûmeti’nin de bu isteğe uyması üzerine Elviye-i Selâse (Kars, Ardahan, Batum) aydınları, İngilizlerin destekleyeceği bir Ermeni işgali tehlikesine karşı koymak amacıyla 5 Kasım 1918’de Kars İslam Şûrası’nı oluşturdular. Bu örgüt 14 Kasım’da yapılan kongre sonucu Kars Millî İslam Şûrası Merkez-i Umumisi adı altında 12 üyeli yerel bir hükûmete dönüştürüldü. Ayrıca 8 bin kişilik bir ordu oluşturularak Cenubîgarbî Kafkas Hükûmeti Muvakkata-i Milliyesi adını aldı.
Geçici hükûmet, 17 Ocak 1919’da 18 maddelik bir anayasa belirleyerek çalışmalara başladı ve Cenubîgarbî Kafkas Hükûmeti Cumhuriyesi adını alarak 8000 kişilik bir ordu oluşturuldu. Aralık 1918 ortalarında Batum’a asker çıkaran ve Kars’a önemli sayıda asker gönderen İngilizler, bölgede denetimi sağlama çabalarına engel oluşturduğu gerekçesiyle Cenubîgarbî Kafkas Hükûmeti’nin çalışmalarına 19 Nisan 1919’da son verdiler ve tutukladıkları 12 hükûmet üyesini Batum’a, oradan da Malta’ya sürdüler.
Kars’ta olduğu gibi Ardahan’da da Milli Kuruluşlar göze çarpmaktadır. “Ardahan Milli İslam Şurası” bir avuç vatansever aydının gayretleriyle kurulmuş ve Kars ile aynı paralelde hareket etmiştir. Kars’ın faaliyetlerine ingilizlerce son verilmesi üzerine Gürcüler de harekete geçerek, Ardahan Milli İslam Şurası’nı 26 Nisan 1919’da askeri yöntemlerle dağıttılar.
