Özgürlükler hakkında bilgi verir misiniz?
Din ve vicdan özgürlüğü
insanların inançları konusunda serbest olduğunu, hiçbir dış müdahele ve zorlamaya tabi tutulamayacağını belirten tamlama.
Konut Dokunulmazlığı
Anayasanın ikinci bölümünde ”kişinin hakları ve ödevleri” başlığı altında düzenlenen haklardan biridir. madde numarası yirmi birdir. buna göre;
kimsenin konutuna dokunulamaz. kanunun açıkça gösterdiği hallerde, usulüne göre verilmiş hakim kararı olmadıkça; gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınan merciin emri bulunmadıkça, kimsenin konutuna girilemez, arama yapılamaz ve buradaki eşyaya el konulamaz.
Düşünce ve kanaat özgürlüğü
Düşünce ve Kanaat Hürriyeti Bilindiği üzere Anayasamızın 25.maddesi ”herkes,düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir.Her ne sebep ve amaçla olursa olsun kimse,düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz;düşünce ve kanaat sebebiyle kınanamaz ve suçlanamaz.”şeklinde açıklık getirmiştir.Temel hak ve hürriyetlerin çoğu ayrıntılı olarak bir kanun ile düzenlenmiş iken(örnek:toplantı ve gösteri yürüyüşü kanunu,dernekler kanunu gibi)insan yaşamının her alanında ortaya çıkabilecek belkide en can alıcı bir Anayasal hak olan ”Düşünce ve Kanaat Hürriyetinin” ayrıntılı olarak nerede başlayıp nerede bittiğine dair niçin bir kanun düzenlenmemiştir.
TEMEL HAKLARIMIZ
İnsan hakları, insanların doğuştan sahip olduğu evrensel nitelikte olan haklardır.
İnsan haklarının temelini, 10 Ocak 1948 tarihli İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ile 4 Kasım 1950 tarihli İnsan Haklan Sözleşmesi oluşturmuştur. Bu beyanname ve sözleşmede yaşama hakkı, kişi özgürlüğü ve güvenliği, düşünce, din ve vicdan özgürlüğü, ifade özgürlüğüne verilmiştir. Bunlar bizim anayasamızda da yer almaktadır.
Anayasamızın 12. maddesince kişiliğine bağlı, dokunulamaz, devredilemez, vazgeçilemez temel hak ve hürriyetlere sahiptir.” ifadesi yer almaktadır.
Temel haklar bizim anayasamızda da temel hak ve özgürlükler başlığı altında “Kişi Hakları’’, “Sosyal ve Ekonomik Haklar’’,Siyasi Haklar” olarak üç grupta ele alınmış:’
Kişi Hakları
1. Yaşama hakkı,
2. Kişi dokunulmazlığı,
3Kişi hürriyeti ve güvenliği
4.Özel hayatın gizliliği ve korunması
5.Yerleşme ve seyahat hürriyeti
6. Din ve vicdan hürriyeti.
7. Düşünce ve kanaat hürriyeti
8. Bilim ve sanat hürriyeti,
9.Basın ve yayınla ilgili hürriyetler
10. Toplantı hak ve hürriyeti
11. Mülkiyet hakkı,
12. Hak arama hürriyeti.
13. Temel hak ve hürriyetlerin korunması
Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler
1. Ailenin korunması,
2.Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi,
3. Çalışma ile ilgili haklar,
4.Toplu iş sözleşmesi, grev hakkı ve lokavt
5. Ücrette adalet sağlanması,
6.Sağlık, çevre ve konut hakkı,
7.Gençliğin korunması ve spor hakkı,
8.Sosyal güvenlik hakları,
9. Tüketici hakları,
10.Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korun-
Siyasi Haklar ve Ödevler
1. Türk vatandaşlığı,
2. Seçme, seçilme, siyasi faaliyetlerde bulunma hakları,
3. Kamu hizmetine girme hakkı,
4. Dilekçe hakkı
Yaşama Hakkı
Ø İnsanın en temel hakkı yaşamaktır. Temel hak ve özgürlüklerin uygulanması öncelikle yaşama hakkına bağlıdır. Herkes bir diğerinin yaşama hakkına saygı göstermelidir.
Ø Yaşama hakkı bütün hakların temelinde olduğu için hiçbir şekilde engellenemez.
Kişi Dokunulmazlığı Hakkı
Ø Kişinin hem beden hem ruh bütünlüğüne, dokunulmamasını ve kimseye işkence yapılamayacağını ifade eder. Bu hak, kişinin yaşamasını ve vücut bütünlüğünü güvence altına almaktadır.
Özel Hayatın Gizliliği
Ø Kişilerin özel yaşamı da devlet tarafından güvence altına alınmıştır. Anayasamızın 20. maddesinde “Herkes özel yaşamına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir.” ifadesi yer almaktadır.
Konut Dokunulmazlığı
Ø Herkes evinde ailesi ile birlikte rahatsız edilmeden bir yaşam sürme hakkına sahiptir. Anayasamızın 21. maddesinde, “Kimsenin konutuna dokunulamaz. Kanuna bağlı hâkim kararı olmadıkça; gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınan merciin emri bulunmadıkça, kimsenin konutuna girilemez, arama yapılamaz ve buradaki eşyaya el konulamaz.” ifadesi yer almaktadır.
Eğitim Hakkı
Ø İnsanların en önemli özelliklerinden birisi de eğitilebilen bir varlık olmasıdır. İnsanın bu özelliğinin geliştirilmesi eğitim hakkının olmasına bağlıdır. Hiç kimse eğitim hakkından yoksun bırakılamaz.
Ø Anayasamızın 42. maddesinde, “Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz.’’ifadesi yer almaktadır. Eğitim ve öğretim ülkemizde Atatürk İlke ve İnkılaplarına göre düzenlenir. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz.
Sağlık Hakkı
Ø Sağlık hakkı, insanların temel haklarından biridir. İnsanların sağlıklı yaşayabilmeleri için, öncelikle koruyucu önlemlerin alınması gerekir.
Dilekçe Hakkı
Ø Demokratik bir devletin vatandaşlarına tanıdığı haklardan birisi de dilekçe hakkıdır. Dilekçe hakkı diğer temel haklar gibi anayasa ile güvence altına alınmıştır. Vatandaşlar herhangi bir şekilde hakları ihlal edildiğinde devletin ilgili kurumlarına dilekçe ile başvurabilir.
Seçme ve Seçilme Hakkı
Ø Seçme, seçilme ve siyasi parti faaliyetlerinde bulunmak demokrasinin en önemli hak ve hürriyetlerindendir. Bu hak ve hürriyetler kanunla düzenlenmiştir.
Düşünce, Kanaat ve İfade Özgürlüğü
Ø Düşünce ve bir konuda karar verebilme insana özgü özelliklerin başında gelir. İnsanın geliştirilebilmesi ve kişilik kazanabilmesi için özgürce düşünebilmesi gerekir.
Ø Demokrasi ile düşünce ve kanaat özgürlüğü arasında sıkı bir ilişki vardır. Anayasamızın 25. maddesinde, ‘Herkes düşünce ve kanaat özgürlüğüne sahiptir.” ifadesi yer almaktadır.
Basın ve Yayın Özgürlüğü
Ø Basın özgürlüğü, insanların görüşlerini gazete, kitap, dergi ve televizyon gibi araçlarla topluma duyurabilmesini ifade eder. Basın özgürlüğü insanların okul dışında da eğitilmesine imkân sağlar.
Din ve Vicdan Özgürlüğü
Ø Din ve vicdan özgürlüğü kişinin istediği bir dine inanmasını ve ibadetlerini serbestçe yapabilmesini kapsar. Demokratik devletlerde serbestçe kullanılırken baskıcı yönetimlerde ise bu özgürlüğün kullanılması zor olur.
Bunlar kısacası anasayamızda geçen temel haklarımızdır.