Türkçede anlam bozuklukları nedir?
Zamanla yapıla yapıla herkes tarafından kabul görmüş aslında yanlış olan dil hataları.
Galati meşhur, lugati fasihadan evladir.Yani;meşhur olmuş, yaygınlaşmış yanlış kelime ve kullanımlar, artık unutulmuş ve bilinmeyen doğru kullanımlara tercih edilmelidir şeklinde bir yaklaşımdır. “Galat-ı meşhur, lügât-ı fasîhten evlâdır” sözüyle yanlış kullanılan yerleşmiş kelimelerin tercih edilebileceği belirtilir.
‘Halka göre galat-ı meşhur lugat-ı fasıhadan evladır, âlimlere göre ise, lugat-ı fasıha galat-ı meşhurdan evladır.’
Yaygın Hata:
1-En ünlü örneği ‘eski devlet bakanı’ derken yapılanıdır, devlet eski bakanı doğrusudur.
2- “kabus” kelimesinin “ka”sı aslında “kafa” kelimesindeki gibi kalın söylenmelidir.Ancak halen yaygın olarak “kağıt”taki gibi ince okunur.Yanlıştır ama yaygındır, o halde ince okunuş tercih edilmelidir.
3- “geçtiğimiz hafta” mantıksal olarak yanlıştır; çünkü biz zamanı geçemeyiz, zaman bizi geçer.Doğrusu “geçen hafta”dır.
4-evrak-aslen yapraklar anlamındadır.Tek parça için kullanılır oysa ki tek parça için kullanılacaksa varak denilmelidir,varak tekil evrak çoğuldur yani.
5-Tüccar-aynı şekilde tüccar da tacirin çoğuludur tek bir kişi için kullanımı yanlıştır.
6-Fukara-bu kelime de fakirler anlamındadır;tek kişi için kullanılacaksa fakir kelimesi tercih edilmelidir.
7-Evlat-velet kelimesinin çoğuludur;tek bir kişi için kulllanılacaksa velet kelimesi kullanılmalıdır.
8-Sözcüklerin çarpitilmasinin nedenlerinden biri de, bir atasözü ya da deyim içinde yer alan ve yeterince bilinmeyen bir kelimenin yanlislikla baska kelimelerle yer degistirmesi; atasözünün geneline bakilarak anlami anlasildigi için de bunun bir hata oldugunun farkedilememesidir. Ateş olsa cirmi kadar yer yakmak örnegindeki cirim kelimesi, hatalı olarak cürüm seklinde kullanılır. Oysa cirim “hacim, ebat” anlamlarına gelirken ve bu cümleye “en fazla kendi boyutun kadar zararin olur” anlamını katarken, cürüm kelimesi “suç, hata” anlamlarını taşımakta ve cümleye bir anlam katamamaktadır.Bu son örnekte, hatanın üzerine yapılan bir hata da ünlü düşmesinin gözardı edilmesidir. Cümlenin en dogru sekli “ateş olsa cirmi kadar yer yakmak”tır.Kelimelerin dublörlüğünü yaparak onları gözlerden saklayan bu sözcüklerin -hatali kullanımı teşvik etmek dışındaki- en büyük zararı, asil sözcügün toplum içinde bilinip kullanılmasını engellemesidir.Örneğin; cirim kelimesini tanıma fırsatını bulamamış olan nesiller, bunu cümle içinde bile kullanamamaktadır.
alıntı
