Yurdumuzda meydana gelen doğal afetler hangileridir?
Türkiye deprem haritası incelendiğinde Türkiye’nin büyük bir bölümünde şiddetli depremlerin olduğu görülmektedir.
Özellikle Kuzey Anadolu Fay Kuşağı, Batı Anadolu Fay Kuşağı, Doğu Anadolu Fay Kuşağı ve yakın çevresinde büyük depremler olmuştur.
Depremler ile Yer Şekillerinin İlişkisi:
Fay hatları dağlar ile çöküntü alanlarının kesiştiği yerlerden geçmektedir. Dolayısı ile dağların uzanışı ile fayların uzanışı paralellik göstermektedir. Türkiye’deki Dağlar ile fay hatları genel olarak doğu-batı uzanışlıdır.
Türkiye’nin 1.derece aktif fayları Kuzey Anadolu Dağları, Batı Anadolu Dağları ve Güneydoğu Toros dağlarına paralel uzanmaktadır.
Her yerde aynı şiddette deprem olmamasının sebepleri:
Fayların türü ve fayların uzunluğu her yerde farklı şiddette deprem üretmektedir.
(Orman Yangınları)
Ormanların yoğun, yangınların az olduğu yerler:
Türkiye’nin Kuzey kıyıları: Karadeniz bölgesi, özellikle doğu ve batı Karadeniz bölümleri ile Marmara bölgesinde Yıldız dağlarının kuzey yamaçları.
Kuzeydoğu Anadolu; Kars ve Ardahan çevresi
Türkiye’de Orman yangınlarının az olduğu yerlerde yangın azlığının sebepleri:
Buralarda yaz kuraklığının olmaması, sıcaklıkların fazla yükselmemesi, ağaçların ve orman altı otlarının sürekli yeşil yanmaya dirençli olması. Havanın genelikle nemli ve yağışlı olması yangınlara karşı dirençli olmasını sağlamaktadır.
1937-2000 Arası orman yangın sayısı ve yanan alan ilişkisi:
1937-2000 yılları arasındaki orman yangınları sayısı ile yangın alanları arasında istikrarsız bir ilişki vardır. Yani bazı yıllar az yangınlarda daha fazla alan kaplayan orman yanmıştır.
Günümüze doğru orman yangınları sayısı genel orak artmakta iken, yanan orman alanı ise azalmaktadır.
Nedeni: Orman yangınlarını önlemeye yönelik tedbirlerin etkili olmasıdır.
Yangınlarla mücadelede başarılı olunurken, yangın oluşumunu önlemede başarısızlık vardır.
Yangınlara karşı en iyi mücadele yangının oluşumunu önlemektir. Bu nedenle bütün insanlarımız yangıların olmaması için gerekli bilince ve davranışa sahip olmalıdır.
Çığ felaketi olan yerlerin coğrafi özellikleri:
Çığ felaketi özellikle yer şekillerinin dağlık ve engebeli olduğu, çok eğimli yüzeylerin fazla olduğu yerler ile kar yağışının çok olduğu yüksek yerlerde meydana gelmektedir.
Genel olarak buralarda bitki örtüsü fakirdir.
Bu özellikler; en etkili çığ felaketi olan Tunceli, Bingöl, Bitlis gibi Doğu Anadolu Bölgesinin doğu kesimlerinde etkili olmasına sebep olmaktadır.
Çığ Felaketinin Yerleşmelere zarar vermesinin sebepleri:
Yerleşmelerin dik yamaçların eteklerinde kurulması,
Eğimli yüzeylerde yol açılması
Yamaçlardaki bitki örtüsünün tahrip edilmesi
Yerleşmeleri çığ felaketine karşı koruyacak tedbirlerin alınmaması
Türkiye’de Çığ felaketinin en az en çok olacağı iki örnek şehir:
En az: İzmir, kar yağışının olmaması, eğimli yüzeylerin azlığı
En Fazla: Hakkari, Eğimli yüzeylerin çok olması, kar yağışının çok olması ve uzun süre yerde kalması.
(Afetler Genel)
TÜRKİYE’DE EN ÇOK YAŞANAN AFETLER VE NEDENLERİ
1-Depremler
Jeolojik yapı,
Faylar: Fayları Türü, Fayların Uzunluğu
2-Sel ve Taşkınlar
Yağış Miktarı
Bitki Örtüsü
Arazi Kullanımı
Jeomorfolojik özellikler: Yer Şekilleri, Eğim
Drenaj Özellikleri: Yatak özellikleri, Drenaj Sistemi
3- Kütle Hareketleri
Kayaç Türü
Tabakaların Uzanışı
Suya Doygunluk
Arazi Kullanımı: Yanlış yerleşimlerin etkisi, Yol tünel köprü yapımı, Maden ocağı açma
Jeomorfolojik özellikler: Eğim, Yer Şekli
4- Orman Yangınları
Türkiye’nin Matematik Konumu
İnsan Faktörü
Jeomorfolojik özellikler: Engebe, Eğim, Toprak özellikleri
İklim Özellikleri: Sıcaklık, Nem, Basınç, Rüzgarlar
5- Çığ
Bitki örtüsü: Sıklığı, Türü
İklim Özellikleri: Sıcaklık, Yağış
Jeomorfolojik Özellikler: Eğim, Yer Şekli
