[SIZE=”4″]Entamoeba histolytica kisti (Amipli Dizanteri)[/COLOR]
[COLOR=”Black”]Yalnız tropikal ülkelerde görülen K öbür dizanterilerden farklı olarak amipli dizanteri ılıman iklim kuşağında daha yaygmdır. Temelde hemen her yere uyum sağlayabilen özellikte bir hastalıktır.
Petersburglu F. Losch’un 1875′te bu hastalığa yol açan Entamoeba his-tolytica adlı asalağı bulmasından bu yana amipli dizanterinin dünyanın her bölgesinde ortaya çıkabildiği belirlenmiş*tir.
Belirtileri:
Entamoeba histolytica’mn yol açtığı değişikliklerin çeşitliliği nedeniyle amipli dizanteri çok değişik belirtilerle ortaya çıkabilir. Hastaların büyük bölümünde açık belirtiler yoktur. Ama dikkatli bir hasta uzun süredir belirsiz sindirim yakınmaları ve arada bir gelen hafif ishali olduğunu söyleyecektir. Bağırsaklarda hafif bir rahatsızlık duygusu vardır. Bağırsak hareketleri düzensizdir. Günde 1-2 kez sulu dışkılama görülür. Ama hastalık şiddetli sümüksü ishalle de başlayabilir ve dışkılama 24 saatte 20-30 keze varabilir. Dışkı çok sulu ve kanlıdır. Dışkılama öncesinde ya da sonrasında şiddetli karnı ağrısı duyulur. Ağrı daha çok inen kalınbağırsak bölgesindedir.
Ateş normal ya da çoğu zaman hafif yüksektir; çok yüksek ateş enderdir. Hastanın genel durumunun açıkça kötüleştiği görülür. Dil kuru, üzeri beyaz ve yapışkandır. Elle yapılan karm muayenesi hastaya ağrı verir. Karaciğer genellikle büyük ve ağrılıdır. Bu belirtiler 1-2 hafta sonra gerilemeye başlar. Bazen de belirtiler tümüyle kaybolur ve hasta iyileşir. Ama olguların çoğunda iyileşme dönemlerim hastalığın yeniden alevlendiği dönemlerin izlemesiyle hastalık kronikleşir.
Teşhis:
Amipli dizanterinin ya da bağırsak dışı amip hastalığının tanısında çeşitli zorluklar vardır. Yalnızca klinik belirtilere dayanarak amipli dizanteri tanısına gitmek güvenli bir yol değildir, çünkü bu hastalık birçok başka hastalıkla karışabilir. Hastalığın özellikle ülserli kolitten ayrılması çok önemlidir.
Karaciğere yerleşmiş amip apsesi tanısına çeşitli yöntemlerle varılır:
• Karaciğer apsesinden alınan irin örneğinde etkenin saptanması (dışkıda Entamoeba histolytica kistleri ya da trofozo-itlerinin saptanması da yol gösterici olabilir, ama bu tahlilin olumsuz sonuçlanması karaciğer apsesi olasılığını ortadan kaldırmaz).
• Radyolojik incelemeler. Ultrasonografi özellikle kist, apse ve tümör kütlesi arasında aynm yapmak açısından çok yararlıdır. Sintigrafı daha genel anlamda uygulanır. Bilgisayarlı tomografi ise çok değerli bir tanı aracı olmasına karşın bu hastalığın tanısında pek kullanılmaz, çünkü gereğinden fazla ayrıntı verir.
• Laparoskopi. Karın küçük bir kesikle açılarak çeşitli incelemelere olanak ve*ren bir endoskopla iç organlara ulaşılır. Bu incelemeler tanıya götürücü bilgiler sağlar.
Tedavisi:
Günümüzde, amipli dizanterinin tedavisinde çok etkili metronidazol gibi yeni ilaçlar kullanılmaktadır. Ama hastalık bağırsak dışındaysa tedavi daha sorunludur. Özellikle amip apsesinde ilaç tedavisi pek yarar sağlamaz. Bu durumda hemen cerrahi girişim yapılmalıdır. Cerrahi girişim apsenin boşaltılmasına (drenaj) yöneliktir. Apse akciğer ya da kalp zarına açılabilecek kadar büyüdüğünde, yani çapı 5-7 cm’yi geçtiğinde gündeme gelir. Günümüzde genellikle birleşik tedaviler uygulanmaktadır. Genel ya da drenaj tüpünden yerel olarak metronidazol verilmesi cerrahi girişimle ilaç tedavisini birleştiren bir yöntemdir. Tedavide her 2-3 günde bir apse boşaltılarak röntgen filmi ya da ultrasonografiyle kontrol edilir. Karaciğerdeki amip apsesinin ultrasonografiyle izlenerek yapılan tedavisi, tam iyileşme sağlayan en hızlı ve güvenli yöntemdir.
