Ege Bölgesinin Folklörü
Zeybek oyunları tek kişi tarafından oynandığı gibi teklerden oluşan bir daire halinde de oynanmaktadır. Zeybek oyunları, toplu olarak oynandığı zaman oyuncuların birbirlerine tutunmadan oynadıkları salma oyunlardır.Bu oyun türüne Ege Bölgesinde rastlanır Aydın, İzmir , Muğla, Denizli, Bilecik, Eskişehir , Kütahya,Çanakkale, Kastamonu, Uşak, Manisa, Balıkesir , Burdur..
Ege denilince akla Zeybek gelir. Mert, cesur, atılgan, mazluma dost, haksızlığa düşman olarak tanınırlar. Türk köylüsünün tipik bir örneğidir. Kurtuluş savaşında gösterdikleri başarılar ünlerine ün katmıştır. Bugün Zeybeklik tarihi bir anı olarak yaşatılmaktadır.
Zeybek oyunları mertlik, yiğitlik ve gururun simgesidir. Sonsuz kahramanlık öykülerini içerir ve oldukça gösterişli ve etkileyicidir. Şahin ve kartalın hareketlerinden esinlenerek sert ve cesur bir tavırla oynanır. Kolların koltuk altlarına kadar çekilip daha sonra kaldırılması, ayak çekerken başın biraz öne eğilmesi, otururken göğe doğru keskin bir bakış atılması hep kartaldan esinlenmelerdir..
Bölgenin oyun türü Zeybektir. Batı Anadolu’nun hemen hemen her, yerinde ”Zeybek” türündeki oyunlar,görülür. Afyon, Antalya, Isparta, Burdur, Sakarya çizgisinin batı tarafında kalan illerimizde bu tür oyunun büyük etkileri vardır.
Genel de oyunları ikiye ayırmak mümkündür. 1-Ağır Zeybekler 2- Kıvrak Zeybekler (yürük). Ancak Halikarnas Balıkçısına göre oyun oynanışı bakımından 3 ayrılır. 1-Meydanı dolaşıp elleri havaya kaldırma 2- Üzüm salkımı koparıp diz üstüne düşerek sepete koyma 3- Sepetteki üzümü ezerek şarap suyu çıkarma.
Halk Müziği: Yörenin ritmik özelliği, dokuz zamanlı oluşudur. Divan, bağlama, tambura, cura, üçtelli, zurna, sipsi, kaval, zillimaşa, davul, kaşık, kabak kemane.
Yörede kadınların oynadığı oyunlara ”Kadın Zeybek”, erkeklerin oynadığı oyunlara ”Erkek Zeybek” denilmektedir. Kadınların oynadığı oyunlar erkeklerin oynadığı oyunlara göre daha yürüktür. Erkek oyunlarının yöredeki bir diğer adı da “Ağır Zeybek” tir. Ege nin bir çok yerinde oynanan bu tür oyunların en ağırlarına İzmir, Aydın, Muğla, Manisa illerinde rastlamak mümkündür. Zeybek oyunlarının diğer oyunlara (Bar, Halay, Horon v.b.) göre en büyük özelliği tek olarak serbest oynanmasıdır. Toplu olarak oynanan Zeybek oyunlarında oyuncular arasında müzik ve ritim hariç hiçbir bağ bulunmaz. Oyunu oynayan kişi hiçbir kurala bağlı kalmadan tamamen içinden geldiği gibi oynar.Zeybek oyunları toplu olarak oynandığında, yöresel olarak daire formu kullanılır.
Alıntı
