DÖKÜNTÜLÜ HASTALIKLAR
Kızamık- Kızamık virüsü
Bulaşma yolları:Solunum yoluyla damlacıkla bulaşır.Bulaştırıcılık döküntü çıkmadan 4 gün öncesinden döküntü çıktıktan sonraki 4.güne kadar olur.
Belirtiler: İlk belirtiler etken ile karşılaştıktan 10-12 gün sonra görülür.3-5 gün süren 38.5 derece üzerinde ateş, öksürük, burun akıntısı, gözlerde kızarma ve sulanma, koplik lekeleri (yanakların iç yüzünde küçük kum taneleri gibi beyaz lekeler) olarak görülür.
Döküntü saç çizgisi, alın, yüz ve boyunda başlar, 3 gün içinde vücuda yayılır.Lezyonlar ayrı ya da birleşmiş olabilir, ilk 3-4 günde üzerine basmakla solar, 5-6 gün sürer, iyileşirken kabuklanma, pullanma olur.
Kusma, karın ağrısı, lenf bezlerinde şişme eşlik edebilir.
Komplikasyon:Hastalık sırasında orta kulak iltihabı, zatürre, ishal, ensefalit (beyin iltihabı) ortaya çıkabilir.%3 oranında ölüm olur.
Tedavi:Destek tedavisi olarak ateş düşürücü, bol sıvı verilir.Ortakulak iltihabı, zatürre gibi komplikasyon olursa antibiyotik tedavisi doktor tarafından önerilir.Ayrıca son yıllarda hastaneye yatırılan veya beslenme yetersizliği olan çocuklarda komplikasyon ve ölüm oranını azalttığı için A vitamini kullanılır.
Korunma:Kızamıkla karşılaştıktan sonraki 7. günden başlayarak döküntünün başlamasını izleyen 5. güne kadar izolasyon uygulanmalıdır.Kızamıklı hasta ile temas eden aşısız çocuğa ilk üç günde aşı yapılarak koruma sağlanabilir.Temas sonrası ilk altı günde immünoglobulin verilirse hastalığın hafif geçmesi sağlanır.
Aşılama–Kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşısı olarak 3 lü aşı şeklinde 1 yaşında ve 4-6 yaşında yapılır.
Kızamıkçık- Kızamıkçık virüsü
Bulaşma yolları: Solunum yoluyla bulaşır.Ayrıca hastalığın hamileyken geçirilmesi halinde anne karnındaki bebeklere de bulaşabilir.Bulaştırıcılık, döküntüden önceki 7 günden döküntü çıktıktan sonraki 5-7 güne kadar olan dönemdir.
Belirtiler: Temastan 14-17 gün sonra hafif ateş, yüzde başlayıp vücuda yayılan döküntü, kulak arkası ve boyundaki lenf bezlerinde şişme görülür.Döküntü pembe renklidir ve ikinci günden başlayarak solar,üçüncü günde kaybolur.
Komplikasyon:Ergenlik çağındaki hastalarda geçici eklem ağrıları ve şişlikleri olabilir.
Konjenital kızamıkçık sendromu: Kızamıkçık gebelikte geçirilirse, anne karnındaki bebekte önmeli sakatlıklara yol açabilen bir hastalıktır.Fetusun anne karnında ölümüne veya erken doğuma yol açabilir.Bebekte işitme kaybı, gözde katarakt, kalpte delik, zeka geriliğine yol açabilir.
Tedavi: Ateş düşürücü ve bol sıvı alımı gibi destekleyici tedavi verilir.
Korunma: Okula ya da yuvaya giden çocuklar döküntünün ortaya çıkmasından sonraki yedi gün için uzaklaştırılmalıdır.
Aşılama önemlidir.Kızamık,kızamıkçık,kabakulak üçlü aşısı 1.yaşta ve 4-6 yaş arasında yapılır.
Kızıl
Etken: A grubu beta hemolitik streptokok (beta) olarak adlandırılan ve sınıflandırılan bir bakteridir.
Bulaşma yolları:Genellikle streptokoklara bağlı boğaz enfeksiyonunu izlemekle birlikte,deri enfeksiyonunu da izleyebilir.Öksürük ve hapşırıkla havaya saçılan damlacıklar veya doğrudan temasla bulaşır.
Belirtiler:En sık 6-12 yaş arası çocuklarda görülür,3 yaşın altında nadirdir.Streptokok bakterilerin ürettiği bir toksin, derinin kızarmasına yol açtığı için hastalığa bu isim verilmiştir.Boğaz enfeksiyonunda ateş, boğaz ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, karın ağrısı, kas ağrısı, halsizlik görülür.1-2 gün sonra döküntü başlar.Parlak kırmızı renkte döküntü, deriye zımpara kağıdı, güneş yanığı gibi bir görünüm verir.Ağız çevresi beyaz kalır.Ağız içi kırmızıdır,dil önce paslıyken daha sonra parlak kırmızı bir renk alır.İlk haftanın sonuna doğru deride soyulma görülür.Stereptokoklar vücuda boğaz yerine bir yara ya da yanık bölgesinden girebilirler.Bu durumda boğazda bulgu olmaz, döküntü yara etrafındadır.
Komplikasyon:Tedavi edilmeyenlerde kulak iltihabı, sinüzit, bademcik çevresinde abse, zatürre gelişebilir.Kalp veya böbrek tutulumu olabilir.
Tedavi: Doktor önerisi ve takibi ile antibiyotik tedavisi yapılır.
Korunma: Stereptokoka bağlı boğaz enfeksiyonu uygun bir şekilde tedavi edilmelidir.Tedavi başlangıcını izleyen 2-5 gün okul veya yuvadan uzak tutulmalıdır.
Suçiçeği
Etken: Varisella-zoster adı verilen virüstür.Aynı virüs zona hastalığının da nedenidir.Birincil enfeksiyon su çiçeğine yol açar.Yineleyen enfeksiyonlarda zona görülür.
Bulaşma yolları: Suçiçeği ya da zona geçiren kişilerle doğrudan temas etmekle ya da hasta kişinin öksürüğü ile havaya yayılan virüsün solunum yolu ile alınması ile olur.Bulaşıcılığı çok yüksektir.Hastalar en çok döküntü ortaya çıkmadan önceki 1 hafta ile döküntü lezyonlarının kabuklanmasına dek bulaştırıcıdır.
Belirtiler: En sık okul öncesi yaşlarda görülür. En fazla 5 yaş civarında görülür.Temastan 14-16 gün sonra hafif ateş (döküntüden 1-2 gün önce), karın ağrısı, baş ağrısı, halsizlik, iştahsızlık, öksürük görülür.Döküntü topluiğne başı büyüklüğünde lekeler halinde başlar, birkaç saat içinde içi su dolu döküntüler haline gelir.Yüz ve saçların arasından başlayan döküntü aynı günde sırt, göğüs, karın, kol ve bacaklara yayılır.İzleyen günlerde ilk çıkanlar kabuk bağlarken yenileri çıkar, ağızda, boğazda, saçlı deride, genital organlarda da görülebilir, farklı evrelerde döküntü olur, kaşıntılıdır.Döküntü 1 hafta sürer.
Komplikasyon: Döküntülerin kaşınması sırasında bakterilerle enfekte olması bakteriyel enfeksiyonuna yol açabilir, nadiren zatürre, ensefalit olur. Enfeksiyon sırasında aspirin kullanılırsa Reye sendromu ortaya çıkar. Karaciğer ve beyni tutan ölüme yol açan bir durumdur.
Konjenital varisella sendromu: Gebelik sırasında annedeki enfeksiyondan kaynaklanır.Bebekte düşük doğum ağırlığı, gözde, el, ayakta ve nörolojik anormallikler ortaya çıkar.
Tedavi: Ateş için aspirin dışında ateş düşürücü-parasetamol ve kaşıntı için doktorun önereceği ilaçlar kullanılır.Bakteriyel enfeksiyon eklendiyse antibiyotik kullanabilir.Antiviral tedavi: 10 yaş üstü suçiçeği geçirenlerde, bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda, doğumdan 5 gün önce ya da 2 gün sonrası arasında suçiçeği başlayan annenin bebeğine uygulanır.
Korunma: Döküntüler kabuklanınca çocuk okula gidebilir.Hastalıktan aşı ile korunmak mümkündür.
Beşinci hastalık
Etken: Etkeni virüstür.
Bulaşma yolları: Solunum yolu veya gebeyken geçirilirse fetusa bulaşır.Bulaştırıcılık henüz hastalığın ortaya çıkmadığı dönemde en fazladır, döküntülerle birlikte azalır.
Belirtiler: En sık 5-15 yaşları arasında görülür.İlk ya da orta dereceli okullarda kış sonu ya da ilkbahar aylarında ortaya çıkar.Döküntüden önce hafif ateş, halsizlik, baş ağrısı, boğaz ağrısı, burun akıntısı görülebilir.Genellikle bu tip belirtiler olmadan doğrudan döküntü başlar.Önce her iki yanakta tokat atılmış gibi kırmızılık ortaya çıkar.Bir iki gün içinde kol, gövde ve bacaklara yayılan halka şeklinde dantel görünümlü, kaşıntılı bir döküntü ortaya çıkar. Eklem ağrıları, eklemde şişlik olabilir.
Komplikasyon: Gebeyken geçirilirse ölü doğum olabilir.
Tedavi: Genellikle tedavi gerekmez.Eklem ağrıları olduğunda ağrı gidericiler kullanılır.
Altıncı hastalık
Etken: Etkeni virüstür.
Bulaşma yolları: Bulaşma genellikle sağlıklı ve virüs taşıyan erişkinlerin tükürük salgılarından kaynaklanır.
Belirtiler: 6 ay-3 yaş arası çocuklarda görülür.İlk olarak 3-4 gün süren yüksek ateş görülür.Ateşe bağlı havale görülebilir.Bununla birlikte üst solunum yolu enfeksiyonu bulguları, göz kapaklarında şişlik, boyundaki bezelerde hafif şişlik, huzursuzluk, ishal görülebilir. Ateşin düşmesini izleyen dönemde gövdeden başlayarak boyun, yüz ve kollara yayılan hafif kabarık, pembe renkli döküntü belirir, 24 saatte solar.
Tedavi: Ateş düşürücü ve bol sıvı alımı önerilir.
