Auger Etkisi Nedir?
Auger Etkisi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Auger etkisi, bir atomun iç kabuğunda bulunan elektronun yaptığı geçiş sonucu başka bir elektron yayınlanmasına sebep olması olayıdır. Bir atomun çekirdek enerji düzeyinden koparılan bir elektronun ardında bıraktığı boşluğu, daha üst enerji seviyelerinden bir elektron doldurabilir. Bu geçiş işlemi sonucunda bir enerji salınımı oluşur. Her ne kadar bazen bu enerji atomdan doğrudan bir foton olarak yayınlansa da, bazen atomda bulunan başka bir elektrona aktarılıp onu sökerek atomdan ayrılmasına sebebiyet verir. İşte yayınlanan bu ikincil elektrona Auger elektronu denir.
Atomdan yayınlanan Auger elektronunun kinetik enerjisi, ilk elektronik geçiş enerjisi ile Auger elektronunun iyonlaşma enerjisi arasındaki fark kadardır. Bu enerji seviyeleri atomun tipine ve hangi kimyasal ortam içinde bulunduğuna bağlıdır. Auger elektronu spektroskopisi, bir örneği x-ışınları veya yüksek enerjili elektronlar ile bombardımanlayarak ortaya çıkan Auger elektronlarının şiddetini enerjilerinin fonksiyonu olarak ölçme temeline dayanır. Buradan elde edilen spektrum kullanarak yayınım yapan atomun kimliği ve bulunduğu çevre ile ilgili bazı bilgiler elde edilebilir.
Keşfi
Auger yayınım süreci 1920’lerde Avusturyalı fizikçi Lise Meitner tarafından gözlemlenmiştir. Auger etkisi 1925 yılında Pierre Victor Auger tarafından bir Wilson sis odası deneyinin analizi üzerine keşfedilmiştir. Yüksek enerjili x-ışınları iyonize gaz parçacıkları üzerine uygulanmış ve fotoelektronlar gözlemlenmiştir. Bu fotoelektronların yollarının gelen fotonların enerjisinden bağımsız olması, elektron iyonlaşma mekanizmasının atom içinde gerçekleşen bir iç dönüşüm olayı olduğu fikrinin doğmasına neden olmuştur. Ancak kuantum mekaniği göz önünde bulundurularak yapılan çalışmalar olayın bir iç dönüşümden çok verilen radyasyon tarafından sökülen alt enerji seviyesindeki bir elektronun yerini üst yörüngelerden başka bir elektronun doldurması ile açığa çıkan enerjinin, atom içindeki başka bir elektronu söktüğü modelini oluşturmuştur.
