bebek ve çocuklarda beslenme hataları
Bebeğin bir yaşına girmesiyle birlikte beslenmesine gösterilen özen azalıyor. Bir çocuğun sağlıklı beslenme alışkanlığını kazanabilmesi ve gelişimini sağlıklı sürdürebilmesi için 3 yaşına kadar azami özen gösterilmesi gerekiyor. Oysa bebekler 1 yaşından önce yetişkin sofralarıyla tanışmaya başlıyor ve bu yiyeceklerin içeriğindeki tuz ve yağ, bebeklerin böbrekleri için yük oluşturarak ileriki yaşlarda yüksek tansiyon , şeker ve obezite riskini artırıyor. Yiyecek seçimlerinin anne inisiyatifinde olduğu 0-12 ay arasında besin değeri yüksek çorba, yoğurt ve meyveler ön planda iken; bir yaş sonra lezzet faktörünü keşfeden bebeklerde makarna, çikolata, gofret, kızarmış patates tüketimi artıyor.
1 Yaşından itibaren bebeklere tuz ve şeker verilebilir mi ?
Bebekler, hepimiz gibi bir miktar tuza ihtiyaç duyarlar. Fakat yine hepimiz gibi çok fazla tuz onlar için de zararlıdır. Bebeklerin böbrekleri yüksek miktarlarda sodyumla başa çıkamaz ki! Zaten doğa da bu sebepten dolayı anne sütünü çok düşük bir sodyum oranıyla yaratmıştır. (İnek sütündeki bardak başına 120 miligrama kıyasla anne sütünde sadece 5 miligram sodyum bulunmaktadır.) Bebeklerinin besinlerini kendileri hazırlayan anneler de aynısını yapmalıdır.Annesi ve yol göstericisi olarak ona yiyecekleri tuzla karıştırmadan tatması için bir şans vermelisiniz. Böylece bütün hayatı boyunca sahip olacağı doğal yiyecek lezzetini geliştirmiş olacaktır. Bir yaşından sonra ise çocuğunuzu tuzlu ve şekerli gıdalarla ödüllendirmeye çalışmayın. Tatlıları 3 yaşına kadar özendirici hale getirmeyin, kendisi keşfetsin. Tuza gelince, sizin yemeklerinize koyduğunuz kadar tüketmeye başlayabilir. Ancak ekstra tuz dökmemesine dikkat edin. Çünkü bebeğiniz 1 yaşından itibaren sizinle beraber yemek yemeye başlayacaktır. Yemeklere tat vermek amaçlı eklediğiniz kadar tuz yeterlidir. 1 yaş için normali günde yaklaşık 1 gr. Tuz verilmesidir. Şeker için bir gramajdan bahsedemeyiz. Çünkü çocukların şeker yemesi gibi bir zorunluluk yoktur.
Çocuklara 1 yaşından itibaren çikolata gofret gibi tatlı gıdalar verilmesi doğru mu ?
Çikolata, şeker, gofret ve gazlı içecekleri 3 yaşına kadar vermeyin.Dengeli beslenme konusunda ailelerin bilinçli davranması gerektiği için 1 yaşına kadar bebek beslenmesine gösterilen özenin ileriki yıllarda da devam etmesi gerektiğini, “abur cubur” olarak nitelendirilen çikolata, şeker ve gazlı içeceklerin üç yaşına kadar çocukların hayatına sokulmaması taraftarıyım, çünkü sağlıklı beslenen nesiller yetişmesi konusunda bu gıdalar çok olumsuz rol oynuyor.
Katı gıdalara alışmakta güçlük çeken çocuklara yiyeceklerin ezilerek verilmesi doğru mu ?
Çocuk 1 yaşından itibaren katı gıdalara alıştırılmalıdır. Belki rondodan geçirerek değil de, çatalla ezerek yemeklere değişik isimler vererek olabilir. Ör: Canavar ezmesi patates ve havuç (ezilmiş havuç ve patates haşlama) veya kütüğün üzerindeki uğur böceği yemekleri (zeytinyağlı kereviz üzerinde üzümler, bezelyeler ve havuçlar minik olarak) vb gibi.Ancak unutulmamalıdır ki yiyecekler ne kadar çok işlemden geçerse besin değerleri o kadar çok düşer.Özellikle altını çizmek isterim ki çocuklarımızı temiz tabak klübüne üye yapmaya çalışarak yemeklerini tabakta bırakmamaya zorlamayın veya yiyebileceği kadar yemek ekleyin.
Çocuklar ne kadar süt içmelidir ?
Günlük olarak çocuğunuzun tüketimine göre sadece süt tüketiyorsa 1 kupa süt yeterlidir. Bebeğiniz süt içmiyorsa bu açığı kapatmak ve kalsiyumu yeterli tüketebilmesini sağlamak amacıyla günde sadece 50 gr peynir veya 1 kupa yoğurt ve 15 gr peynir gibi kombinasyonlarla süt grubu açığını kapatabilirsiniz.12-24 aylık çocuklar için az yağlı çeşitlerine nazaran normal süt tavsiye edilmektedir. Normal süt %1-2 oranında daha fazla yağ ve kalori içermektedir. Yağ konsantre bir enerji kaynağı olarak hızlı bir büyümenin gerçekleştiği bu dönem için önemli bir yakıttır. Ayrıca normal sütteki kollestrol özellikle çocuğun beyin gelişimine yardımcı olur. İkinci yaş gününden itibaren çocuğunuzun enerji ihtiyacını karşılayacak süt tipini değiştirebilirsiniz.
Bir yaşından itibaren ideal çocuk beslenmesinin ölçüleri:
1 yaş için:
Ekmek, tahıl, pirinç, makarna: 6 porsiyon (1/4-1/2 dilim ekmek, muffin ¼-1/2, sade kraker 2-3 tane, kuru tahıllar ¼ -1/3 kupa, pişmiş tahıl, pirinç, makarna ¼-1/3 kupa)
C vitamini açısından zengin meyveler ve sebzeler: Günde 1 porsiyon (meyve ve sebze suyu 1/3 kupa, pişmiş veya çiğ doğranmış 1/3 kupa)
A vitamini açısından zengin koyu yeşil ve turuncu meyve – sebzeler: Günde 1 porsiyon (1/ 3 kupa meyve sebze suyu, pişmiş veya çiğ doğranmış ¼ kupa)
Diğer meyve ve sebzeler (patates dahil) günde 3 porsiyon (pişmiş doğranmış ¼ kupa, bütün1/4 tane, meyve sebze suyu 1/ 4 kupa)
Süt, yoğurt veya peynir günde 3 porsiyon (süt-yoğurt ½ kupa, peynir 15 gr)
Et, kümes hayvanları, balık, kuru baklagiller, yumurta ve yağlı tohumlar günde 2 porsiyon: (yağsız et, balık, kümes hayvanları 1-3 yemek kaşığı, yumurta 1 tane, kuru baklagiller 1-3 yemek kaşığı, fıstık /fındık ezmesi 1 yemek kaşığı)
Katı ve sıvı yağlar: Günde 3-4 porsiyon (margarin, tereyağı, sıvı yağ 1 tatlı kaşığı)
1 yaşındaki “Oyun Çağı Çocukları” İçin Beslenme Mönüsü:
Kahvaltı:
½ kupa tam süt
½ muz
½ tatlı kaşığı tereyağı
½ dilim ekmek
Ara:
1/ 2 kupa karışık meyve suyu (taze)
Öğlen:
½ tam yoğurt
45 gr biftek
1/2 dilim ekmek
2 kaşık pişmiş havuç
¼ haşlamış patates
1 kaşık sıvı yağ
Ara:
15 gr peynir ve ½ dilim ekmek
Akşam:
1/2 kupa makarna ve üzerine 2 kaşık kıymalı sos
2 kaşık brokoli haşlama
1 kaşık sıvı yağ
Ara:
1/ 2 kupa süt ve ¼ elma
1 Yaş Dönemindeki çocukların yemesinde sakınca olan besinler nelerdir ?
Bir yaşından itibaren çocuğunuz sizlerle birlikte sofraya oturmalı ve bir yetişkin gibi beslenmelidir. Yasaklanmış yemek anlayışını yerleştirmeyin. Kendimiz için bile yasak besinlerin daha çekici olduğunu hatırlatmak isterim. Ayrıca unutmayın ki çocuklarınız sizleri izleyerek öğrenir. O sebeple sizler ne kadar sağlıklı alışkanlıklara sahip olursanız bebekleriniz de sizleri taklit ederler. Onlara tatlıları bir ödül olara değil yemekten sonra yenilen bir ara öğün olarak verebilirsiniz. Çocuklarınız tatlılara odaklı olmasınlar. Abur cubur dediğimiz fast foodlar, hazır cipsler, hazır satılan gıdalar ve gazlı içecekler bebeğimiz için sakıncalı gıdalardır. Daha dengeli beslenmeye alışkanlık yapalım ki bu saydığımız gıdaların esiri olmasınlar ve obez bir nesil yetiştirmeyelim.
