Bitlisin Tarihi Yerleri nelerdir
Bitlis İli Tarihi Yerleri:
Bitlis Kalesi
M.Ö. 332-331 yılları arasında Makedonya Kralı II. Filibe’nin oğlu Büyük İskender’in Bedlis veya Lis ismindeki komutanı tarafından yaptırılmıştır. İskender’in Babil – Hindistan seferi sırasında Bitlis’te konaklamış ve kalenin yapılması emrini vermiştir.
Kale; Bitlis suyunun kollarından doğudan gelen Rabat ile batıdan gelen Kosur sularının birleştiği yerde, yalçın bir kaya bloku üzerindedir. Doğudan batıya doğru uzanan dikdörtgen şeklinde muazzam bir mevkidir. Doğu tarafında oldukça yüksek bir burcu bulunmaktadır (bu burç; “Kanlı Burç” ismiyle bilinmiş, infaz yeri olarak kullanılmıştır. Romalılar döneminde idama mahkûm edilen birisi buradan aşağıya atılırmış. Ölürse infaz gerçekleşmiş, sağ kalması halinde ise affedilirmiş). Buna benzer, ancak bundan biraz daha kısa olan bir diğer önemli burç ise batı tarafında, Han Sarayı köşesindedir. Aynı zamanda bu burç cephanelik olarak da kullanılmıştır.
Kale çepeçevre 670 mazgalla tahkim edilmiştir. Bu açık mazgalların altında birer de kapalı mazgal delikleri bulunmaktadır. Kale bedenleri birbirinin önüne ateş edebilecek şekilde dirsek teşkil eden çıkıntılarla kulelerle bir kat daha tahkim edilmiştir. Bu kuleler aynı zamanda birbirlerini yakından görür ve korurlardı. Her kulede birer gözetleme kulesi yapılmıştır. Kalenin güney tarafında aşağıya doğru bakan 3 kat demir kapı bulunmaktaydı. Kale çıkılması çok zor ve sarp bir kaya üzerinde yapıldığından çevresinde savunma hendeği bulunmamaktadır. Çevresi 2800 metre kadardır. Kale bedeninin yüksekliği 30 – 40, duvar genişliği ise 4 – 6 metredir.
Tarihi Mırcatlık Mezarlığı
Bitlis’in Zeydan Mahallesindedir. Şerefiye Külliyesinin arkasından başlar, Müştak Baba İlköğretim okulunun yanına kadar devam eder.
Çok eski mezarlık olup birçok Sahabe-i Kiram ve Şehitler yatmaktadır. Ayrıca Şumun ve Zülküf Peygamberlerin meftun bulunduğu rivayet edilmektedir.
Selçuklu, Akkoyunlu, Karakoyunlu ve Osmanlı dönemlerine ait birçok mezar bulunmaktadır.
Ulu Camii
Şehir merkezinin en çukur yerinde, Bitlis çaylarının ortasında bulunmaktadır. Selçukluların Bitlis’teki ilk eseri olan bu camii kitabesine göre Miladi 1150 (bir başka eserde 1153 olarak geçmektedir) tarihinde Ebul Muzaffer Mehmet tarafından yapılmıştır. 1651 – 52 yıllarında tamir görmüştür. Caminin kitabesi kûfi yazıdır.
Pek az tanınan ve Artuklu camii mimarisinin prototipi olarak görülen Bitlis Ulu Camii üç sahın (nef) düzenine dayanmaktadır. Mihrap önündeki tek sahın genişliğince yer alan mihrap önü kubbesi dıştan kümbetlerde olduğu gibi konik çatı ile diğer kısımlar ise toprak damla örtülmüştür. Cami dıştan çok sade olup kıble duvarında bir mihrap çıkıntısı, doğu ve batı duvar cephelerinde üçer penceresi vardır.
Enine geliştirilmiş bir mekânın mihrap önündeki kubbe şekli, 12. yüzyılda Anadolu mimarisine Artuklular tarafından sokulmuştur. Artuklular döneminde inşa edilen Silvan, Mardin ve Kızıltepe Ulu Camilerinin ilk öncüsü ise Anadolu’da Bitlis Ulu Camiidir.
Kızıl Camii (Kızıl Mescid Camii)
Şehir merkezinin doğuya doğru yükselen yamacında, Bitlis çayının doğusunda, kendi ismiyle anılan semttedir.
Caminin hangi tarihte yapıldığı bilinmemektedir. Üzerinde iki adet kitabe bulunmaktaysa da bu kitabeler tamirle ilgilidir. İlk tamir 1507 tarihinde Bitlisli Hüseyin Akaoğlu Alâeddin tarafından yapılmıştır. İkinci tamir ise 1696 tarihindedir. Kiliseden camiye çevrildiği, tahmini bir varsayımdan ileri gidememiştir. Yapı, kesme taşla ve kare şeklindedir.
Alemdar Camii
Şehrin güneyinde, aynı isimle anılan Alemdar köprüsünün kuzeybatısında, derenin yamacındadır. Caminin ismi, Sultan Eyyüb-ul Ensari hazretlerinin kardeşi Feyzullah Ensari’den (Alemdar Baba) gelmektedir. Bu zatın türbesi caminin alt katındadır. 641 yılında Bitlis’in İslâm orduları tarafından fethi sırasında burada şehit düşmüş, üzerine Osmanlı döneminde kendi ismiyle anılan bu gün ki camii yapılmıştır.
Caminin hangi tarihlerde yapıldığı bilinmemektedir. Kitabesine göre 1783/84 yıllarında Maksut Paşa tarafından tamir edilmiştir.
İki katlı olan caminin birinci katında Feyzullah Ensari (Alemdar Baba) hazretlerinin türbesi, ikinci katında ise mescit bulunmaktadır.
