Çankırının Yöresel Halk Oyunları
Aslında çok geniş bir araştırma ve inceleme konusu olan Çankırı Folkloru’nu biz burada kısaca ve ana hatlarıyla ele alacağız. Bu konudaki müstakil eserleri de, yeni yetişen Çankırı evlatlarının mutlaka verecekleri inancını taşımak istiyoruz. Aksi takdirde, kendilerin*den evvelki neslin işlemiş oldukları hatayı devam ettirmek gibi büyük bir vebali omuzlamış olacaklarını zannediyoruz.Genel bilgiler vermek bakımından Çankırı folklorunda etkili bir rolü bulunan gelenek ve görenekleri tanıtmak yerinde olacaktır.
Çankırı halkının yaşayışı ve dünyası hakkında öğrenmek istediklerimizin hemen tamamı merkez ilçe hayatından uzak kalmış olan köy ve kasabalarında daha geniş ve daha canlı bir şekilde görüle*bilmektedir.Çankırı, değişen her türlü hayat şartları ve tarzına rağmen, gelenek ve göreneklerinden “öz olarak” çok şey kaybetmeyen nadir bir ilimizdir. Nitekim, yavuklusuna (nişanlısına) kenarı işlemeli mendil gönderen genç kızları kalmamış olsa bile, kırsal kesimde aynı kızları ve kadınları yolda yürürken hala erkeklerin önünden geçmezler. Çünkü sımsıkı ve hem de farkında olmadan, yürekten bağlı oldukları açıkça görülen “töre”ye aykırı bilirler erkek önünden geçmeyi…
Yine aynı şekilde, davullu-zurnalı, üç gün üç gece yapılan düğünlerin yerini, belediye nikah salonu veya düğün salonu törenleri almışsa da gerdeğe giren güveyi yumruklanır ve az önce sağdıçlar tarafından camiden (yatsı namazından) getirilmiştir.
Gelinlerin kına gecesi kınaları yakılır ve kına gecesi oyunlarında mutlaka bindallı veya üçetek giyilir.Bütün bu ve buna benzer hususlar, Çankırı’da gelenek ve göreneklerin “öz olarak” değil, şekil olarak bazı değişmelere uğradığını göstermektedir.Her sene kış mevsiminde büyük yaran sohbetleri ve hemen her düğünde, “baş donanması” merasimleri de gençler arasında uygulanmakta ve öz haliyle yaşatılmaktadır.Çankırı’da diğer illerimizde hemen hiç rastlanmayan bir husus daha vardır ki o da, genç*lerin büyük bir çoğunluğunun, mahalli halk oyunlarını oynayabilmeleri, saz çalıp türkülerini aslına uygun tarzda söyleyebilmesidir. Mahalli halkoyunları, çeşitli okullarda kurulan ekiplerce yaşatılmakta, halk eğitimi kurslarında da bu oyunlar öğretilerek canlılığı muhafaza edilmektedir.
Hele Eldivan İlçesindeki düğünlerde kurulan “Seymen Alayı” aslından hiçbir şey kaybetmeden güzel bir gelenek olarak yaşatılmaktadır. Yine Eldivan ilçesinde yapılan eğlencelerde ve düğün*lerde kukla gösterileri, kayda değer bir başka numunedir.
OYUNLARIN ÇALGILARI
Meydanlarda: Davul-Zurna.
Kapalı Yerlerde: Saz.
Alay – (Bak. Halay).
Halay – Halay. Erkek.
Alaylar oyunu –
Çankırı Zeybeği – Zeybek. Erkek. Tek – Toplu.
Cilt ayak –
Çift basma – (Bak. Çift ayak).
Hacer oyunu –
Helisa oyunu –
Hora – Horo. Erkek.
Horo – (Bak. Hora).
Kasap – Horo. Erkek.
Kaşık oyunu – Kaşık oyunu. Erkek, kadın. Tek – Toplu.
Kürdün kızı –
Mani – Zeybek. Erkek. Tek – Toplu.
Sepetçioğlu Zeybeği – Zeybek. Erkek. Tek – Toplu. Türkülü.
Şikirdim-
Topal koşma – Tek – Toplu. Türkülü.
Üç ayak – Halay. Erkek.
