Dalga Hareketi
Dalgalar etrafımızda çok sık rastladığımız doğa olaylarından biridir. Örneğin, su dalgaları, ses dalgaları, yay dalgaları, Radyo dalgaları…
Dalga hareketinin en önemli özelliği dalgalar yerdeğiştirirken ortamın yerdeğiştirmemesidir. Mesela su dalgalarında, dalga ilerlerken su yüzeyindeki moleküller salınım hareketi yapar. Periyodik dalgalar eşit zaman aralıklarında üretilen dalgalardır. Örneğin, parmağımızı 2 saniyede bir suya batırırsak periyodu 2 sn olan periyodik dalgalar üretmiş oluruz. 2 s de bir dalga üretiyorsak 1 s de 0.5 dalga üretmiş oluruz. Buradaki 0.5 dalgaların frekansıdır. O halde frekans periyodun çarpmaya göre tersidir. (f=1/T)
Ardışık iki dalga tepesi (veya dalga çukuru) arasındaki uzaklığa dalga boyu denir. λ (lamda) ile gösterilir. Herhangi bir dalga tepesinin bir dalga boyu kadar yol alması için geçen süre bir periyottur. Dalganın periyodu T ile gösterilir. Dalgayı üreten kaynağın birim zamanda ürettiği dalga sayısına dalganın frekansı denir. f ile gösterilir.
Dalgaların hızı ortamın özelliklerine bağlıdır. Su dalgalarında suyun derinliği arttıkça hızı artar. yay dalgalarında yayı geren kuvvet arttıkça hız artar. Aynı ortamda, dalganın frekansı değişirse dalganın hızı değil, dalgaboyu değişir.
V=λ.f veya V=λ/T
Periyodik dalga üreten kaynak yerdeğiştiriyorsa, dalgaların dalga boyu her doğrultuda aynı değildir. Mesela su dalgaları üreten bir kaynak sağa doğru hareket ettirilirse, sağ taraftaki dalga boyunun küçüldüğü, sol tarafta büyüdüğü görülür.
Dalga kaynağının hızı dalga kaynağına eşit ise, kaynağın önünde üstüste binmiş dalga tepeleri görülür.
Kaynağın hareket yönünde bakıldığında Minimum dalgaboyu görülür. Ters yönde bakıldığında maximum dalga boyu görülür.
λmin = (Vdalga – Vkaynak).T
λmax = (Vdalga + Vkaynak).T
Alıntı
