Demokrasinin gelişimi için neler yapılabilir?
Demokrasinin gelişmesi için gereken temel kurallar şunlardır:
I. Aşırı denetim kendi amacını yok eder: Hangi hususta olursa olsun aşırı denetim insanları denetimden kaçmak veya denetçiye ve idareye hoş görünmek için insanları hileye ve gösterişe yöneltir. Bu da denetimin amacı olan işi daha güzel, kaliteli ve istenen biçimde yapılmasına mani olur. işler gereği gibi değil, uluorta ve göstermelik yapılır. En iyi yönetim, insanları yönetmeyen yönetimdir.
II. Otoriter rejim “”eksilen verim” yasasını tektiler: Otoriter sistemlerde insanlar verimli çalışma yerine denetimi ve yönetimi savsaklama eğilimindedir. Bu nedenle her konuda verim düşüktür. İnsanlar kapasitelerinin altında zorla çalışırlar. Kabiliyetler esas alınmadığı ve otoriteye bağlılık esas olduğu için yağcılık ve idarecinin gözüne girme girişimleri beceriksiz insanları makam ve mevki sahibi yapar. Bu da düşük verim demektir.
III. Aşırı bürokrasi ve pek çok belgeler denetimi güçleştirir: Bir işin yapılması için istenen aşırı belgeler ve işin esasından olmayan bürokratik işlemler hem denetimi güçleştirir, hem verimi düşürür, hem de iş yapacak olanları usandırır. Bu nedenle devlet bürokrasiyi ne kadar azaltırsa verim o derece artar. Bu nedenle en iyi devlet var olan ama görünmeyen devlettir. Devlet ancak insanlar mağdur oldukları ve haksızlığa uğradıkları zaman hakkı hak sahibine vermek ve haksızı cezalandırmak için var olmalıdır.
IV. Yasakların çokluğu onların önemsenmemesini netice verir: Bir ülkeden yasalar ne kadar fazla olur ve insanlar onlara uymadığı için devlet tarafından cezalandırılırsa artık yasaları önemsememeye ve ihlal etmeye başlar. Yasalar ise insanlar uyduğu ölçüde etkin olurlar. İnsanların çoğunu mağdur eden yasalar artık önemsenmez olurlar.
V. Totaliter rejim etkinliğini ihanetlerle kaybeder: Baskıcı rejimler insan onuruna önem vermediği için zamanla ihanetlerle sarsılırlar. Genellikle diktatörler en yakınları tarafından ihanete uğrayarak saltanatlarını kaybederler.
VI. Demokrasi insan fıtratına uygunluğu esas alır: Demokrasi insan fıtratından çıkan ve fıtrata hitap eden bir sistemdir. İnsan ihtiyaç ve kabiliyetlerini dikkate alır ve ihtiyaçların giderilmesi ve kabiliyetlerin geliştirilmesi yönünde gereken yasaları çıkardığı için hem insanı mutlu eder, hem kabiliyetlerin gelişimine sebep olur ve milletlerin gelişimini ve kalkınmasını sağlar.
İngiliz filozofu John Stuart Mill 1859 yılında yayınladığı “Özgürlük Üzerine” isimli kitabında şöyle der: “Eninde sonunda devletin değeri, onu meydana getiren kişilerin değeri ile ölçülür. Kişileri küçülten ve daha yararlı amaçlar için bile onları istediği biçimde kullanmak için cüceleştiren bir devlet er veya geç küçük insanlarla büyük işlerin başarılamayacağını anlayacaktır.”
