Enerji çeşitleri ve kaynakları dönüşümleri
Enerji bir türden diğerine, bir şekilden diğerine dönüştürülebilir. Fakat yoktan var edilemez veya vardan yok edilemez. Enerji her zaman mevcut bulunmaktadır. Bir şekilden diğerine dönüşen enerjiye birçok örnek vermemiz mümkündür.
El fenerimizi açtığımızda pilin içine saklanmış haldeki kimyasal enerji, ışık enerjisine dönüşmektedir. Yiyeceklerin içinde kimyasal enerji saklanmış halde bulunmaktadır. Yiyecekleri yediğimizde vücudumuz bu saklanmış enerjiyi hareket enerjisine ( Kinetik Enerji ) dönüştürmekte ve günlük faaliyetlerimizi yapmamıza sağlamaktadır.
Eğer vücudumuzun ihtiyacından fazla enerji içerecek miktarda yemek yiyecek olursak, vücudumuz bu fazla enerjiyi yağ hücreleri olarak saklamaktadır. İşte bu yağlar vücudumuzun potansiyel enerjisini ( Depolanmış Enerji ) oluşturmaktadır.
Telefonla konuştuğumuzda, sesimiz elektrik enerjisine dönüşmekte, kablolardan geçerek aradığımız telefona ulaşmakta ve diğer telefonda tekrar ses enerjisine dönüşmektedir.
Taşıtlar benzinde depolanmış olarak bulunan kimyasal enerjiyi kullanmaktadır. Araba motoru kimyasal enerjiyi ısı ve hareket enerjisine dönüştürmekte ve böylece tekerleklerin dönmesi sağlanmaktadır.
Tost makinesi elektrik enerjisini ısı ve ışık enerjisine dönüştürmektedir. Tost makinesinin tellerine bakarsanız, kıpkırmızı parladığını görebiliriz.
Televizyon elektrik enerjisini ışık ve ses enerjilerine dönüştürmektedir.
Bir lastiği çektiğimizde iş yapmış oluruz. Yapılan iş lastiğin içinde enerji olarak depolanır. Lastiğe bir cisim tutturup bıraktığımızda cisim hareket eder. Böylece lastiğin içinde depolanan enerji hareket enerjisine ( Kinetik enerji ) dönüşür. Ağzını mantar tıpa ile kapattığımız bir cam tüpü ısıttığımızda, tüpün içindeki havanın ısınarak genleşmesi sonucunda mantar tıpa fırlar. Burada ısı enerjisi hareket enerjisine ( Kinetik enerji ) dönüşmüştür.
İki cismi birbirine sürttüğümüzde cisimleri hareket ettirmiş oluruz. Ve cisim bir süre sonra ısınmaya başlar. Burada da hareket enerjisi ( Kinetik enerji ) ısı enerjisine dönüşmüştür.
Evlerimizi veya iş yerlerimizi ısıtmak için yakıtlardan faydalanırız. Yakıtlarda var olan kimyasal enerji ısı enerjisine dönüşür. Isıtma ve aydınlatma için elektrik enerjisini kullanırız. Elektrik enerjisi lambalar yardımıyla ışık enerjisine, ütü, ısıtıcı ve klima yardımıyla ise ısı enerjisine dönüşür.
Besin döngüsünün de her aşamasında da birçok çeşit enerji söz konusu olmaktadır. Örneğin mısırı ele alalım.
Mısır bitkisi güneş ışığını havadan aldığı karbon dioksit gazı ve topraktan aldığı su ve minerallerle birleştirmekte ve fotosentez yoluyla depolanmış enerjiye ( Potansiyel Enerji ) dönüştürmektedir. Mısır bitkinin yaprakları ve üzerindeki mısırlar büyümektedir. Mısır bitkisi ve üzerindeki mısırlar büyüdükçe bitkinin güneşten aldığı enerji yapraklara ve mısırların içine saklanmaktadır. Mısırlar şeker ve nişasta olarak saklanmış enerji ile dolmaktadır.
Mısırlar olgunlaştıktan sonra toplanmakta ve bunlarla çiftliklerdeki tavuklar ve diğer hayvanlar beslenmektedir. Tavuklar mısırdaki bu saklı enerjiyi büyümek ve hareket etmek için kullanmaktadır. Bir kısım enerjide tavukların kaslarında protein ve yağ olarak birikmektedir.
Tavuklar yeterli olgunluğa ulaştığında, çiftçi bu tavuğu mutfaklarımızda yememiz için marketlere satmaktadır. Biz bu tavuğu satın aldıktan sonra onu evimizde pişirmekteyiz. Daha sonra tavuğun etindeki saklanmış halde bulunan enerji yardımıyla biz günlük hayatımızda gerçekleştirdiğimiz çok farklı işleri gerçekleştirmekte kullanmaktayız; yürümekte, koşmakta, yüzmekte, futbol oynamakta, vs.
Kaynak:enerjikaynaklari.net
