Haber yazılarında ters ve düz piramit tekniklerinin özellikleri
Haber Yazma Teknikleri
Haber yazma teknikleri kitle iletişim aracının özelliklerine ve haberin türüne göre değişmektedir. Bununla birlikte haberlerin yazımı açısından yaygın olarak kullanılan ortak teknikler vardır. Gazeteciliğin ilk yıllarından beri haber kuruluşunun özelliklerine, teknolojik gelişmelere, yaşamın ve olayların değişkenliğine ve gazetecilerin üslubuna göre haber yazma teknikleri ortaya çıkmış ve biçimlenmiştir.
Haber yazılırken hangi tekniğin kullanılacağı genellikle muhabir tarafından belirlenir.
Gazetenin ya da haber kuruluşunun yayın politikası, haberin içeriği, haberin kaplayacağı alan ya da süre de haber yazımında seçilen tekniği belirleyen unsurlardır.
Haber yazma teknikleri beş gruba ayrılmaktadır.
Ters piramit tekniği
Düz (normal) piramit tekniği
Dörtgen ya da kare tekniği
Ters piramit tekniği ile kare tekniğinin birleştirilmesi
Serbest yazım şekli
Ters Piramit Tekniği
Haber yazımında en eski teknik, ters piramit tekniğidir. Ters Piramit Tekniği, günümüzde de en çok kullanılan haber yazma tekniğidir. Bu teknikte habere yönelik bilgilerin, hedef kitlenin ilgisine göre, en önemliden daha az önemliye doğru sıralanması öngörülür.
Ters Piramit Tekniği, 1850’lerde ABD’de gazetecilerin telgrafla haber geçmek için geliştirdikleri bir tekniktir. Telgraf kullanımındaki sorunlar nedeniyle gazeteciler haberin en önemli kısımlarını hemen göndermek istedikleri için bu tekniği kullanmaya başlamışlardır.
Tekniğe göre, okurun ilgisi göz önünde bulundurularak, muhabir ya da yazı işleri sorumlusunun vereceği karar çerçevesinde habere ilişkin en önemli ve can alıcı unsurlar ön plana çıkarılır, daha az önemli olan unsurlara ise haberin devamında yer verilir. Bu teknikte haberin özeti girişte verilmektedir.
Düz (Normal) Piramit Tekniği
Düz piramit tekniği, ters piramit tekniğinin aksine ayrıntıdan başlanarak, haberin en önemli unsurlarının sonda verilmesi yöntemidir. Bu teknik, olay çok önemli değilse, güncelliğini yitirmiyorsa, okurun zamanı yeterliyse, haberin yayınlanacağı alan ve süreye ilişkin sınırlama yoksa kullanılır.
Bu yazım tekniğinde haber genellikle öyküleyici anlatımla başlar. Haberin bilgileri az önemliden çok önemliye doğru sıralanarak yazılır. Düz piramit tekniği, öykülü bir giriş sunabilmesinden dolayı, giriş cümlelerinde yoruma da yer verilmektedir. Bu teknik gazete haberciliğinde yaygın olarak kullanılmamakla birlikte dergi haberciliğinde en çok kullanılan tekniktir. Bu nedenle düz piramit tekniğinin daha çok ilgi çeken magazin konuları, mizah, yenilik gibi renkli haberlerin yazımında kullanıldığı söylenebilir.
