İzohips (eş yükselti) eğrisi nedir?
İZOHİPS NEDİR:
Aynı yükseltide olan noktaların birleştirilmesi ile elde edilen eş yükselti eğrileridir.
İZOHİPSLERİN ÖZELLİKLERİ:
• İç içe kapalı eğrilerdir.
• Yeryüzü şekillerini yükseltilerini ve biçimlerini canlandırırlar.
• En geniş izohips eğrisi en alçak yeri, en dar izohips eğrisi en yüksek yeri gösterir.
• 0 metre eğrisi deniz kıyısından geçer. Kara ile denizin birleştiği deniz kıyısını düz bir çizgi halinde takip eder. Buna kıyı çizgisi adı verilir.
• İki izohips eğrisi arasındaki yükselti farkına eküidistans (izohips aralığı) denir.
• Yükseltinin arttığı yöne doğru “U ” harfi oluşmuş ise buna sırt denir.
• İzohipsler eşit yükselti aralıklarıyla çizilirler. Birbirini takip eden iki izohips eğrisi arasındaki yükselti farkı (equidistans) haritanın tamamında aynıdır.
NOT: İzohipsler arasındaki yükselti farkını haritanın ölçeği belirler. Büyük ölçekli haritalarda yükselti farkı küçük iken, küçük ölçekli haritalarda fark büyüktür.
• Bir eğri üzerinde bulunan bütün noktaların yükseltileri aynıdır. (Başka bir deyişle; aynı izohips üzerinde bulunan bütün noktaların yükseltileri birbirine eşittir.)
• Her izohips eğrisi kendisinden daha yüksek izohips eğrisini çevreler.
• İzohips eğrileri dağ doruklarında nokta halini alırlar.
• İzohipsler birbirini kesmezler.
• Birbirini kuşatmayan komşu iki izohips aynı yükselti değerlerine sahiptir.
• Akarsuyun her iki yanındaki eğrilerin yükseltisi aynıdır.
• Eş yükselti eğrilerinin sık geçtiği yerlerde eğim fazla, seyrek geçtiği yerlerde eğim azdır.
• İzohips eğrilerinin sık geçtiği yerlerde:
a) Eğim fazladır.
b) Akarsuların akış hızları fazladır.
c) Akarsuların aşındırma gücü fazladır.
d) Akarsuların aşındırması derine doğrudur.
e) Kıta sahanlığı dardır.
f) Dağa tırmanma zordur.
g) Zirveyle etek arasındaki mesafe azdır.
• İzohips eğrilerinin seyrek geçtiği yerlerde:
a) Eğim azdır.
b) Akarsuların akış hızları azdır.
c) Akarsuların aşındırma gücü azdır.
d) Akarsuların aşındırması yana doğrudur.
e) Kıta sahanlığı geniştir.
f) Dağa tırmanma kolaydır.
g) Zirveyle etek arasındaki mesafe fazladır.
• İzohips eğrileri dağ doruklarında nokta halini alır. Buralar zirve olarak tanımlanır.
• İzohipsler yeryüzü şekillerinin kuşbakışı görünümünü belirler.
• En geniş izohips halkası en alçak yeri, en dar izohips halkası ise en yüksek yeri gösterir.
• Her izohips eğrisi kendisinden daha yüksek bir izohipsi çevreler. Ancak çukur yerlerde bunun tersi geçerlidir.
• İzohipslerin sık geçtiği deniz kıyılarında kıta sahanlığı (şelfi) dar, seyrek geçtiği kıyılarda kıta sahanlığı geniştir. Başka bir ifade ile, alçak kıyılarda deniz sığ, yüksek kıyılarda deniz derindir.
• Çukurluklar, derinlik istikametinde ok işareti konularak gösterilir. (Krater, polye, obruk gibi)
