Karadeniz Bölgesinin Bölümlerinin Özellikleri
Doğu Karadeniz Bölümü:
Bu bölüm Gürcistan sınırından başlayarak Ordu’ya kadar devam eder. Burası Karadeniz Bölgesi’nin en dağlık bölümüdür. Doğu Karadeniz Dağları adını alan bu dağlar iki sıra halinde uzanır. Deniz kıyısındaki birinci sırayı Giresun ve Rize Dağları oluşturur. Rize Dağları üzerindeki “Kaçkar Dağı”nın yükseltisi 3932 m.yi bulur. Kıyı ile iç kesimler arasındaki bağlantı ancak dağların geçit verdiği yerlerden sağlanır. Bu geçitlerden biri olan
Kalkanlı (Zigana); Karadeniz kıyılarını, Trabzon-Erzurum üzerinden İran’a bağlayan tarihi yolun geçtiği yer üzerindedir. Birinci sırayı oluşturan dağların güneyinde, Çoruh ve Kelkit vadileriyle ayrılan ikinci bir dağ sırası yer alır. Bu sırayı oluşturan dağlar Yalnızçam, Mescit, Kop ve Çimen Dağlarıdır. Kop dağları üzerinde, kıyı ile iç kesimleri birleştiren “Kop Geçidi” yer alır. Yukarıda belirtilen iki dağ sırası arasındaki Kelkit-Çoruh oluğu, Türkiye’nin en hareketli deprem kuşağı üzerindedir. Ayrıca bol yağış ve dik yamaçlar ile, toprak
yapısı, bölgede sık sık heyelan olmasına yol açar. 1988 yılında Trabzon’a bağlı Çatak’ta meydana gelen büyük heyelan, birçok mal ve can kaybına sebep olmuştur. Bölümün kıyı kesiminde tipik Karadeniz iklimi görülür. Bu bölüm her mevsim yağışlıdır. Rize yöresi yılda 2500 mm. yağış alır. Burası, Türkiye’nin en fazla yağış alan yöresidir. Bol yağış nedeniyle gür ormanlar oluşmuştur. Türkiye’de kır nüfusunun en yoğun olduğu yer, Doğu Karadeniz Bölümü’dür. Fakat yerleşme dağınıktır. Toplu köyler azdır. Dağınık yerleşmenin nedeni, ekilebilen alanların dağınık, küçük tarlalar halinde olmasındandır. Bölümün büyük şehirleri kıyılarda toplanmıştır. Bunlar Rize, Trabzon ve Giresun’dur. Trabzon, tarihi İran yolunun denize ulaştığı yerde, modern bir limana sahip, bir ticaret ve kültür şehridir. Kıyı kesiminin en önemli ürünleri mısır, çay, fındık, tütün ve patatestir. Yurdumuz ormanlarının önemli bir bölümü de Doğu Karadeniz’de bulunur. Bu nedenle orman ürünleri sanayi gelişmiştir. Bunlardan Giresun yakınındaki Aksu Kağıt Fabrikası önemli bir sanayi kuruluşudur. Kıyı dağlarının gerisinde iklimin sertleşmesi yağışların azalmasıyla coğrafi görünüm değişmeye uğrar. Kıyıdaki yoğun nüfus,burada seyrekleşmiş, tarım ürünleri yaz kuraklığı nedeniyle buğday ve arpaya
dönüşmüştür. Kıyıda görülen balıkçılık, burada küçük ve büyükbaş hayvancılığa yerini bırakmıştır. Bu kesimdeki en önemli yerleşme merkezleri, Artvin, Gümüşhane, Bayburt ve fiebinkarahisar’dır. Bölümün en önemli madeni, Artvin yakınlarındaki Murgul bakır yataklarıdır.
Orta Karadeniz Bölümü
Ordu’nun doğusundan,Bafra ovasının batısına kadar devam eder. Bölümü Orta Anadolu Bölgesi’ne doğru sokulmuştur. Orta Karadeniz, Doğu Karadeniz Bölümü’ne göre birçok yönden farklılıklar gösterir. Buradaki dağların yüksekliği, doğuya göre yarı yarıya düşer (1000 m- 1500 m. ) Canik dağları adı verilen dağlar,
geniş vadilerle yarılmış, üzerleri aşınarak plato görünümü almıştır. Ayrıca, Bafrave Çarşamba ovaları kıyıda geniş düzlükler oluşturur. Dağların bu durumu deniz ikliminin iç kısımlara sokulmasına imkân verir. Fakat güneye gidildikçe karlı, soğuk bir karasal iklim ile bozkırlar görülmeye başlar. Ayrıca bu yer şekilleri, kıyı
ile iç kesimler arasında ulaşımın kolaylaşmasını da sağlamıştır. Bölümün en önemli şehri Samsun’dur. Samsun modern bir limana sahip, demiryolu bağlantısı olan bir sanayi, ticaret ve kültür şehrimizdir. Samsun, Havza ve Amasya’nın Türk tarihinde önemli bir yeri vardır. 19 Mayıs 1919′ da M.Kemal Atatürk Kurtuluş Savaşını buradan başlatmıştır. Ordu, Çorum ve Tokat bölgenin diğer illeridir. Diğer önemli yerleşme merkezleri kıyıda Bafra, Çarşamba ve Ünye, İç kesimlerde Merzifon, Turhal, Zile ve Erbaa’dır. Mısır, tütün, şeker pancarı en önemli tarım ürünleridir. Amasya dolaylarında üzümbağlan geniş yer kaplar. İç kısımlara doğru ise tahıl alanları görülür. En önemli yeraltı kaynağı linyittir. Kuzey Anadolu deprem kuşağının bir kısmı, bölümün içinden geçer.
Batı Karadeniz Bölümü
Bafra ovasının batısından, Adapazarı ovasına kadar devam eder. Güneyde genişleyerek Küre , Bolu, Ilgaz ve Köroğlu dağlarını içine alır. Bu dağlar Orta Karadeniz dağlarına göre daha yüksektir. Dağlar arasında Kastamonu, Bolu, Düzce ovaları yer alır. Kıyı kesiminde yağış fazladır. İç kesimlerde kar yağışları artar ve şiddetli soğuklar görülür. Batı Karadeniz Bölümü sık nüfuslu yerlerden biridir. Zonguldak,bölümün en
büyük yerleşme merkezidir. Gelişmesini çevresindeki zengin taşkömürü yataklarına borçludur. Kömüre bağlı olarak, Karabük ve Ereğli’de kurulan demir şehrimi. ormanlarının önemli bir bölümü de Doğu Karadeniz’de bulunur. Bu nedenle orman ürünleri sanayi gelişmiştir. Bunlardan Giresun yakınındaki Aksu Kağıt Fabrikası önemli bir sanayi kuruluşudur. Kıyı dağlarının gerisinde iklimin sertleşmesi yağışların azalmasıyla coğrafi görünüm değişmeye uğrar. Kıyıdaki yoğun nüfus, burada seyrekleşmiş, tarım ürünleri yaz kuraklığı nedeniyle buğday ve arpaya dönüşmüştür. Kıyıda görülen balıkçılık, burada küçük ve büyükbaş hayvancılığa yerini bırakmıştır. Bu kesimdeki en önemli yerleşme merkezleri, Artvin, Gümüşhane, Bayburt ve fiebinkarahisar’dır. Bölümün en önemli madeni, Artvin yakınlarındaki Murgul bakır yataklarıdır.
