Kaynak, plastik şekil verme, döküm ve talaşlı imalat hakkında bilgi verir misiniz?
Kaynak:
İki metal veya yapay parçayı ısı yoluyla birleştirme yöntemidir, kaynaştırıp yapıştırma işidir.
Plastik:
Plastikler doğada hazır bulunmaz, doğadaki elementlere insan tarafından müdahale edilmesi ile elde edilir. Elde edilmesi belli bir sıcaklık ve basınç altında, katalizör kullanılarak monomerlerin reaksiyona sokulması ile olur. Plastik ilk üretildiğinde toz, reçine veya granül halde olabilir. Genelde plastikler petrol rafinerilerinde kullanılan ham petrolün işlenmesi sonucu arta kalan malzemelerden elde edilir. Yapılan araştırmalara göre yeryüzündeki petrolün sadece % 4 lük bir kısmı plastik üretimi için kullanılmaktadır.
Yaygın olarak kullanılan plastik türleri
Polietilen (Polyethylene) (PE): Geniş bir kullanım alanı vardır.
Polipropilen (Polypropylene) (PP): Yaygın kullanılan plastiklerdendir. Otomobil yan sanayinde, bahçe mobilyalarında vb. yerlerde kullanılır.
Polistiren (Polystyrene) (PS): Paketleme, elektronik ve beyaz eşyaların plastik kısımları vb. kullanım alanları vardır.
Polietilen tereftalat (Polyethylene terephthalate) (PETE): Pet şişe ismi bu malzemeden gelmektedir.
Polyamid (Polyamide) (PA) (Nylon): Fiber, diş fırçası kılları, misina vb. kullanım alanları vardır.
Polyester (Polyester): Tekstilde kullanımı yaygındır.
Polivinil klorid (Polyvinyl chloride) (PVC):Boru, profil vb. imalatında kullanılır.
Polikarbonat (Polycarbonate) (PC): CD, gözlük vb. imalatında kullanılır.Alevi iletmeme ve kendini söndürme özelliğine sahiptir.
Akrilonitril bütadien stiren (Acrylonitrile butadiene styrene) (ABS): Elektronik aletlerin plastik aksamında yaygın olarak kullanılır.
Poliviniliden klorid (Polyvinylidene chloride) (PVDC) (Saran): Yiyecek paketlemede kullanılır.
Özel amaçlı plastikler
Politetrafloroetilen (Polytetrafluoroethylene) (PTFE) (Teflon): Isı rezistansı, pişirme tavaları vb. yerlerde kullanılır.
Poliüretan (Polyurethane): Yalıtım köpüğü olarak kullanılır.
Bakalit (Bakelite)
Polilaktik asit (Polylactic acid)
Döküm:
Madenleri biçimlendirmenin en kolay yollarından biri dökümdür. Önce istenen biçimde bir kalıp hazırlanır. Ergimiş maden bu kalıbın içine dökülür. Maden soğuyunca kalıbın biçimini alır. Dökmecilikte en çok kullanılan maden “dökme demir”dir. Alüminyum ve çinko alaşımları da dökme yöntemiyle biçimlendirilir.
Maden dökmekte kullanılan kalıplar kumdan, ya da dökülecek madenden daha yüksek bir ergime noktası olan başka bir madenden yapılır. Kum kalıp yaparken, yapılacak ilk iş bitmiş eşyanın bir modelini hazırlamaktır. Sonra modelin çevresi sıkıca ıslak kumla kaplanır. Bu iş için, kolayca birbirine yapışabilen özel bir kum kullanılır. Model kaldırılınca, geriye taklidi kalır. Kumun içinde bir kanal açılarak madenin buradan oyuk kalıba dökülmesi sağlanır. Sonra havanın kalıptan dışarıya çıkabilmesi için, ikinci bir kanal açılır. Her şey tamam olunca kalıba maden dökülür. Bu iş yapılırken her iki kanalın da dolmasına dikkat edilir. İki kanal da dolunca, kalıbın dolduğu anlaşılır. Çok kez kalıp ergimiş madenle dolduktan sonra, üzerine bir miktar daha maden eklemek gerekir. Bu zorunludur. Çünkü kalıbın içindeki maden soğurken küçülür.
Kumdan kalıpların bir büyük sakıncası vardır; o da, yalnız bir kez kullanılabilmeleridir. Ma-den donduktan sonra kum kalıp kırılır, ancak bu yoldan dökülen eşya çıkarılabilir. Bu sakıncayı gidermek için maden kalıplar yapılmıştır. Bu kalıplar defalarca kullanılabilir. Kalıp iki parça halinde yapılır. Maden kalıba dökülüp donduktan sonra, kalıbın iki yarısı birbirinden ayrılarak, dökülmüş olan eşya çıkarılır. Ergimiş maden kum kalıba döküldüğü gibi, maden kalıba da dö-külebilir. Ya da basınçla kalıbın içine girmeye zorlanır. Basınçlı dökme yöntemiyle otomatik döküm yapılabilir. Bu yöntemden toptan üretimde yararlanılır. Maden kalıpların içinde içi boş kanallar vardır. Bu kanallarda madeni soğutmak için su dolaşır. Böylece erimiş maden çabucak soğuyup katılaşır; dökülmüş eşya beklenmeden kalıptan çıkarılabilir.
Gerek kum, gerekse maden kalıplarda döküm ancak teker teker yapılabilir. Öte yandan, sürekli döküm yapmaya elverişli bir yöntem de geliştirilmiştir. Bu yöntemle çubuklar, kalın maden dilimleri gibi yalın biçimli eşya yapılır. Fırından çıkan ergimiş maden, doğrudan doğruya suyla soğutulan kalıplara dökülür. Maden soğuyup donarken, maden parçası yavaş yavaş ve sürekli olarak kalıbın dibinden çekilir.
Döküm öbür ana biçimlendirme yöntemleri için de bir ön işlem yerine geçer. Maden yapım fırınından çıkan ergimiş maden dikdörtgen kalıplara dökülerek “külçe” denen maden blokları elde edilir. Ancak külçeler çok büyük olduğundan, maden düzenli bir miçimde soğumaz( içinde birtakım gerginlikler meydana gelir. Ayrıca maden soğurken küçüleceğinden, birtakım boşluklar, çatlaklar da oluşabilir. Külçe halindeki madenin daha düzgün ve tekdüze bir duruma gelebilmesi için, külçeler tuğla ile astarlanmış bir fırında yeniden ısıtılır ve akkor sıcaklığında saatlerce bırakılır. Bu işlemden sonra külçe sıkıştırılarak uygun bir biçime sokulur. Böylece maden daha sonraki işlemlere hazırlanmış olur. (bilimteknoloji.info)
Talaşlı İmalat:
Talaşlı imalat (İng.; machining, Alm.; zerspanen) önceden dizaynı ve konstrüksiyonu yapılan, imalat süreci belirlenen makine elemanının, imalat sürecine uygun talaşlı imalat tezgahlarında, belirlenmiş kesici takımlar marifetiyle kesme operasyonuna tabi tutularak şekillendirilmesini kapsayan imalat yöntemidir. Talaşlı imalat, kesici takım ve/veya iş parçasının birbirlerine göre izafi hareketi ile iş parçası üzerinde, gerilim oluşturarak gerçekleştirilir.
Talaşlı imalat usulleri
Başlıca çeşitleri; tornalama, frezeleme, delik delme, broşlama, raybalama, vargel ve planyalama, taşlama, honlama, lepleme v.s. sayılabilir.
