Kaynaştırma Harfi
Ünlüyle biten bir kelimeden sonra ünlüyle başlayan bir ek gelirse araya y,ş,s,n harflerinden uygun olanı getirilir . Bu ses olayına “kaynaş-tırma” denir.
Ana-s-ı öldü.
İki-ş-er elma yedik.
Arkadaşı-n-ı aramayı ihmal etme.
Araba-y-ı yıkadın mı?
(Su-y-u getir.)
O-n-a bak.
Bu-n-ları iyi sakla.
Haddizatında Türkçe’deki kaynaştırma sesleri “n” ve “y”dir. “Ş” ünsüzü üleştirme sayı sıfatlarında , “s” de üçüncü şahıs iyelik eklerinden sonra sadece kullanılır.
Kaynaştırma sesleri esasen iki ünlü arasında kullanılır ;ancak iki durumda bu kural bozulur:
1.Ünlüyle biten kelimelerden sonra “ile,idi,imiş,ise” ekleri gelirse bu eklerin başındaki (i) ünlüsü düşer ve araya (y) koruyucu ünsüzü düşer:
perde-ile>perdeyle
çanta-ile>çantayla
hasta-idi>hastaydı
kısa-idi>kısaydı
geldi-ise>geldiyse
(Öys’nin açıklaması: “Üçüncü kişi iyelik eki alan kelimelerin sonuna ile getirilince araya (y) koruyucu ünsüzü girer ve ile’nin başındaki (i) ün-lüsü düşer . Bu kelimeler büyük ünlü uyumuna uyar.”1983/ÖYS)
2.Ünlüyle biten bir kelimeden sonra “-de , -den “ hal eki ve “-ler” çoğul eki gelirse araya “n” koruyucu “n” ünsüzü girer.
o-n-dan
bu-n-ları
geldiği-n-den
baktığı-n-da
