Kur’ân-ı Kerîm’in Nüzûlü ve Tespiti
Kur’ân-ı Kerîm, Allah katından Resûl-i Ekrem’e 40 yaşında iken (m. 610) Ramazan ayında mübarek bir gecede, Kadir gecesinde Hz. Cebrail vasıtasıyla indirilmeye başlanmış ve 22 sene 2 ay 22 günde tamamlanmıştır.
Kur’ân-ı Kerîm’in bu kadar zamanda inmiş olmasında bir takım hikmetler vardır:
1) Kur’ân-ı Kerîm’in hem ezberlenmesi ve yazılması hem de etrafa yayılması kolaylaşmıştır.
2) İhtiva ettiği hükümlerin hepsini birden daha yeni iman etmiş kimselere yüklemek hem çok ağır gelecek hem de henüz sayıları çok az durumda olan müslümanlar hemen cihad etmek mecburiyetinde kalacaklardı. Dolayısıyla Kur’an’ın peyderpey indirilmesi pedagojik ve psikolojik açıdan daha uygundur. Cenâb-ı Hak da “Yine biz, Kur’an olarak onu, insanlara sindire sindire (ve ağır ağır) okuman için (âyet âyet, sûre sûre) ayırıp (gerektikçe) peyderpey indirdik.” (17/106) buyurarak bu hikmeti açıklamıştır.
Kur’ân-ı Kerîm’in tespiti hemen anında yazılması ve ezberlenmesi şeklinde oluyordu. Bir âyet-i kerîme nâzil olunca Peygamberimiz, onu ashabdan vahiy kâtiplerine, deri üzerine, enli düz taşlar ve diğer malzemelere huzurunda yazdırır, bir nüshası kendi evinde kalırdı. Diğer taraftan bu vahyedilen âyetler hâfızlarca da günü gününe ezberlenirdi. Vahyedilen âyetlerin gerek yazılırken ve gerekse ezberlenirken hangi sûrenin neresinde kaçıncı âyet olarak yer alacağı ve nasıl tertip edileceği, Hz. Cebrail’in bildirmesi ve Resûl-i Ekrem’in göstermesi ile tevkîfî olarak tespit edilirdi.
Şu kadar var ki vahyin devam etmesi sebebiyle âyetler her ne kadar gösterilen tertibe göre yazılmış ise de hem dağınıktı hem de sûreler tertip edilip bir mushafta toplanmamıştı.
Bu böyle olmakla beraber, Hz. Peygamber’in her Ramazan ayında 10 gün itikâfa çekilip o zamana kadar vahyedilen Kur’an’ı Hz. Cebrail’e okuduğunu, Cebrail’in de kendisine okuyup karşılaştırma yaptığını Hz. Fâtıma (r.anhâ) şöyle anlatır:
“Peygamber bana gizlice ‘(Kızım), her sene Cebrail, Kur’an’ı benimle arza yapar (karşılaştırırdı), bu sene iki sefer karşılaştırma yaptı. (Buradan hareketle) muhakkak ecelimin yaklaştığını sanıyorum.’ buyurdu.”
Hz. Ebû Hureyre de “Resûlullah (sas.) her sene bir defa, vefât ettiği sene iki defa arza (Cebrail’le karşılaştırma) yaptı ve her sene 10 gün, vefât ettiği yıl ise 20 gün itikâfa girdi.” buyurmuşlardır.
