Tevessül Nedir?
Sözlükte “yaklaşmak, sarılmak, başvurmak, sebep aramak ve maksada ulaşmak için birşeyi vasıta kılmak” anlamına gelen tevessül, dinî literatürde, bir isteğin, bir işin veya arzunun yerine gelebilmesi için ilim, amel, ahlâk veya bazı şahısları aracı kılmayı ifade etmektedir.
Kur’ân’da vesile kelimesi iki ayrı yerde zikredilmiştir: “Ey îmân edenler! Allah’a karşı gelmekten sakının. O’na yaklaşmaya yol arayın ve yolunda cihad edin ki kurtuluşa eresiniz” (Mâide, 5/35), “Onların yalvardıkları bu varlıklar Rablerine hangisi daha yakın olacak diye vesile ararlar; O’nun rahmetini umarlar ve azabından korkarlar.”
(İsrâ,17/57) Bu âyetlerde aranması istenen vesile, îmân, itaat, sâlih ameller, cihad ve diğer İslâmî görevlerdir. “O’na vesile arayınız” hükmünü, mürşidler arayınız veya kendinizle Allah arasında bir vasıta bulunuz anlamında yorumlamak doğru değildir. Zira mürşid, insana Allah’a giden yolları gösterebilir, onu Hakk’a yöneltebilir; hatta İslâm ahlâkını temsilde örnek olabilir. Fakat Allah ile kul arasında vasıta olamaz. Gerçek vesile; insanın Allah rızası için ibadet yapması ve yasaklardan kaçınarak Allah’a yaklaştıran sebepleri, gerçekleştirmesidir.
Vesilenin arşa yakın bir makam veya cennette bir derece olduğu ifade edilmiştir. Peygamberimizin ezandan sonra okunmasını tavsiye ettiği duada da buna işaret edilmektedir. “Kim ki ezan okunduktan sonra, `Allah’ım, ey bu çağrının ve başlayan namazın sahibi! Muhammed’e vesile, fazilet ver; onu; kendisine söz verdiğin yüce makama ulaştır!’ derse, ona şefaatim hak olur.” (Buhârî, Ezan, 8).
