Türklerin Hak Ve Hürriyetleri
Temel hak ve hürriyetler terimi kamu hürriyetleri karşılığında kullanılmaktadır. Yani temel hak ve hürriyetler insan haklarının pozitif hukuk tarafından tanınmış ve düzenlenmiş kısmıdır. Temel haklar, pozitif hukuk tarafından güvence altına alınan, yasama ve yürütme organlarının tasarrufu ile kolayca kaldırılamayan haklar olarak tanımlanmaktadır. Bu tanıma göre, bunların herhangi biri tarafından tanınmış hak ve hürriyetler, birer “temel hak ve hürriyet” olacaklardır. Örneğin anayasa ile tanınmış ve güvence altına alınmış bir hak da, kanun ile tanınmış bir hak da bir temel hak olacaktır. Oysa bunların bireylere sağladığı güvence oldukça farklıdır.
Bu nedenle, bazı hakları değer ve önemleri bakımından temel, diğer bazılarını ise temel olmayan olarak nitelendirmek mümkün değildir. Temel haklar ile temel olmayan haklar arasında sadece bunları tanıyan belgeler bakımından ayrım yapılabilir. Temel haklar Anayasa tarafından tanınan haklardır. Bu nedenle, temel haklara yasama ve yürütme organları müdahale edemez. Buna karşılık Anayasa ile değil, kanunla tanınan haklar ise temel olmayan haklardır. Bunlara yasama organı müdahale edebilir. Keza, yürütme organının düzenleyici işlemiyle tanınmış haklara da yürütme organı müdahale edebilir.
Anayasal Haklar
Temel hak ve hürriyetler yerine anayasal haklar teriminin kullanıldığı da olur. Anayasal hakları, anayasa tarafından tanınmış ve güvence altına alınmış haklar olarak tanımlabilir.
Hangi hak ve hürriyetin anayasal bir hak ve hürriyet olduğu tartışmasız bir şekilde bellidir. Anayasada düzenlenmiş olan temel hak ve hürriyetler, anayasal hak ve hürriyetlerdir.
Örneğin Anayasamızın ikinci kısmının ikinci, üçüncü ve dördüncü bölümlerinde (m.17-74) düzenlenmiş olan temel hak ve hürriyetlerin hepsi anayasal hak ve hürriyetlerdir.
Tercihimiz
Kanımızca yukarıdaki terimlerin içinde karışıklığa en az yol açanı anayasal hak ve hürriyetler terimidir. Bize öyle geliyor ki, temel hak ve hürriyetler konusunda en tutarlı bu terimdir. Ancak, biz yinede bu terimi değil, temel hak ve hürriyetlerterimini kullanacağız. Tercihimizin iki sebebi var. Bir kere anayasal hak ve hürriyetler terimi temel hak ve hürriyetler terimi kadar yaygın değildir. İkinci olarak Anayasamızın benimsediği terim temel hak ve hürriyetler terimidir.
