Vaktinde Kılınamayan Sabah Namazı ve Kazası
“Sabah namazının çok sevaplı bir ibadet olduğunu bildiğimiz için vaktinde kılmaya önem veriyoruz Ancak bazen uykuya dalarak vaktinde kılamadığımız da oluyor Güneşten sonraya kalan namazımızı nasıl kılacağız? Eda mı, kaza mı olacak? Sünnetiyle mi, sadece farzıyla mı kılacağız? Bu konuda bilgi ve ikaza ihtiyacımız var”
Sabah namazı çok önemlidir Efendimiz şafak vaktinde kılınan namaza şöyle dikkat çekmiştir:
– Fecir vaktinde kılınan iki rekat namaz, dünyadan da, dünyanın içindekinden de hayırlıdır!
– Neden böyledir? Çünkü dünya da, içindeki hayra harcanmayan mal da ebedi hayatta geçer akçe değildir Ancak, kılınan iki rekat namaz, dünyanın vermediği faydayı verecek, sahibini cehennem azabından kurtarmakla kalmayacak, cennetin güzelliklerine de kavuşturacaktır
Öyle ise bu derecede kudsi olan sabah namazını vaktinde kılmak için akşam erken yatmalı, sabah da erken kalkmalı, güneş çıkmadan dünyadan da kıymetli olan sabah namazı vaktinde eda edilmelidir Bununla beraber, bunca dikkate rağmen uyanamaz da, sabah namazı güneşten sonraya kalırsa ne olacak?
Bu takdirde artık her şey mahvoldu, bitti demek değildir elbette Bu defa da yapılacak ilk iş, güneşin çıkışından kırk beş dakika sonra, yani kerahet vakti çıkınca sabah namazını sünnetiyle birlikte kaza etmektir Böylece vaktinde kılma sevabı alınmasa da borçlu kalma günahından kurtulma söz konusu olur Bu gibi arzu edilmeden düşülen hatalarda mühim olan bir konu da şudur: Hatayı yapan insan, bundan derin üzüntü duymalıdır Vaktinde yapmadığı ibadetinden dolayı vicdan azabı çekmelidir ki, tekrar etme temayülü söz konusu olmasın
Gerçek olan odur ki, insan günahından dolayı ne kadar üzüntü duyar, vicdan azabı çekerse o kadar iman kuvvetine sahip olduğu anlaşılır Efendimiz bunu çarpıcı bir ifadeyle şöyle dikkatimize verir:
– Mümin, günahını üzerine yıkılacak dağ gibi büyük görür, üzüntü duyar; münafık ise burnu ucuna konmuş sinek gibi basite alır, kayıtsız kalır! Günahını büyük görme duygusu, tekrar etmeme tedbirine sevk eder, küçük görme duygusu da tekrar etme tembelliğine teşvik eder Burada hatırlanması gereken bir nokta da şu olsa gerektir: Sabah namazı, güneşin doğuşundan sonraya kalınca, öğleden önce kılınacak olursa sünnetiyle birlikte kaza edilir Öğleden sonraya kalırsa, sünnetiyle birlikte kaza etme fırsatı kaybolmuş olur, sadece farzını kaza etme imkanı kalmış olur Bu yüzden sabah namazını vaktinde kılamayanlar hiç olmazsa kerahet vakti çıkınca hemen sünnetiyle birlikte kılmayı ihmal etmemeli, öğleden sonraya bırakıp da sünnet sevabından da mahrum kalmaya maruz kalmamalıdır
“Aslında sabah namazının kolay kolay kazaya bırakılmaması gerektiğini hocalarımızdan dinliyor, yazılarınızdan da okuyoruz
Bu sebeple güneş çıkmadan vaktinde kılmaya büyük önem veriyoruz Ancak bazen gaflete dalarak uyanamıyor, bazen de yıkanma gibi gecikmelerle vaktinde kılamadığımız da oluyor, güneşten sonraya kalıyor Bu durumda ne yapacağız? Güneşten sonraya kalan namazımızı nasıl kılacağız? Sünnetiyle mi, sünnetsiz mi kılınacak? Eda mı, kaza mı olacak? Bu konuda hem bilgiye hem de birazcık ikaza ihtiyacımız var?”
Gerçekten de sabah namazı namazların en mühimidir Efendimiz (sas) Hazretleri, vakitlerin en eşrefi olan şafak vaktinde kılınan namazın değerini çarpıcı bir ifadeyle şöyle dile getirmişlerdir:
– Fecir vaktinde kılınan iki rekat namaz, dünyadan da, dünyanın içindekinden de hayırlıdır!
– Neden dünyadan da, içindekinden de hayırlı?
– Çünkü dünya da, içindeki mal, mülk de ebedi hayatta geçer akçe olmayacaktır Ancak, kılınan iki rekat namaz, dünyanın vermediği faydayı verecek, sahibini cehennem azabından kurtarıp cennetin güzelliklerine de kavuşturabilecektir
Nitekim burada dünyanın servetine sahip olan nice ibadetsizler, orada yoksulluk içinde kıvranırken, ibadetinde ihmale düşmeyen yoksulların kavuştukları cennet nimetlerini hayranlıkla seyredecekler, keşke biz de bunlar gibi ibadetli bir hayat yaşasaydık, diye hayıflanacaklardır Servetleri, onları kurtarmayacak; ama iki rekat namazları ibadetlileri kurtarabilecektir
Öyle ise özellikle kısa yaz gecelerinde erken yatılmalı, erken de kalkılmalı, güneş çıkmadan dünyadan da kıymetli olan sabah namazını vaktinde kılmalıdır Şayet gece gusül gerektiren bir durum söz konusu olursa namazı güneşten sonraya bıraktırmayacak kadar uyumakta mahzur olmayabilir Yeter ki, uyuyan kimse yine erkenden kalkıp guslünü yaparak namazını güneş çıkmadan vaktinde kılma imkanını bulsun Yani kazaya bırakmış olmasın
Bununla beraber, insanlık halidir bu Hiç arzu edilmediği halde uyanamaz, namazı güneşten sonraya kaldığı da olursa durum ne olacak?
Bu takdirde artık her şey mahvoldu, bitti demek değildir elbette
Bu defa da yapılacak ilk iş; güneşin doğmasıyla başlayan (kırk beş dakikalık) kerahet vakti çıktıktan sonra öğlenin kerahet vakti girinceye kadarki zaman içinde sünnetiyle birlikte farzı hemen kaza etmektir Bu durumda ne olur? Hiç olmazsa namazı vaktinde kılmama günahına maruz kalan insan, tehiri sürdürme günahına son vermiş, hemen kaza ettiği namazının borcuyla kalmaktan kurtulmuş olur
Bu gibi hiç de arzu edilmeyen ihmallerde mühim bir nokta da şudur:
– Namazını vaktinde kılamayan insan, bundan derin üzüntü duymalı, sırtında dağ gibi bir yük ağırlığı hissetmelidir Bir an evvel namazı kaza ederek bu ağır yükten kurtulma gayreti içinde olmalıdır Burada en vahim olan durum şudur:
– Vaktinde yapmadığı ibadetinden dolayı üzüntü duymamak, vicdan azabı çekmemek, tabiri caizse kılı bile kıpırdamamaktır Bu duyarsızlık hayra alamet değildir Çünkü üzüntü duyan insan, kendisini üzen şeyle tekrar yüz yüze gelmek istemez İbadetlerini vaktinde yapma azmi içinde olur Üzüntü duymazsa bu gayreti de duymaz Günahını basite almaya başlar Günahını basite alan adam için Efendimiz’in (sas) çarpıcı bir ikazı şöyledir:
– Mümin günahını üzerine yıkılacak dağ gibi büyük görür, tedbir alır Münafık ise burnu ucuna konmuş sinek gibi basit görür, kayıtsız kalır!
Günahını büyük görme duygusu, tekrar etmeme tedbirine sevk ederken, küçük görme duygusu da tekrar etmekten çekinmeme laubaliliğine iter Bu fark hep hatırda tutulmalıdır
