Böbreklerin süzme işlemi hakkında bilgi
Böbrekler, nefron olarak bilinen yüzbinlerce küçük ünitelerden teşekkül etmişlerdir.Bunlar tübüller olarak adlandırılan mikroskobik kanallara aktarılmaktadır.Her nefron başlı başına bir kimyasal
fabrikadır ve kan plasması buradan geçerken idrar meydana gelmektedir. Nefronlar ürettikleri idrarı, toplama tübüllerine boşaltır, oradan böbreğin pelsivine ulaşır ve oradan da boruyu andıran bir idrar yolu ile sidik torbasına gider
SÜZME İŞLEVİ
Böbreğin ana görevlerinden birisi, metabolizma ile meydana gelen artık maddeleri süzmektir. Süzme işlemi malpigi cisimciğinde, yani glomerulus kılcalları ile bowman kapsulü arasında gerçekleşir. Kan nefrona girdiğinde glomerulus olarak bilinen 50 kadar kılcaldamar ağına akar. Glomerulus kılcallarındaki kan plazmasının bir kısmının, yüksek kan basıncı nedeniyle bowman kapsulüne geçmesine süzme işlemi denir. Boman kapsulüne geçen sıvıda inorganik tuzlar, glukoz, üre ve su gibi maddeler bulunur. Sıvının glomerulustan bowman kapsulüne geçme hızına, böbreğin süzme hızı denir. Süzme hızı, sağlıklı bir insanda dakikada yaklaşık 125 ml, günde 180 litredir. Bu hız kan basıncına bağlıdır. Bir insanda yaklaşık 4-6 litre kan olduğuna göre vücudumuzdaki kan plazması, bir günde yaklaşık 30 defa böbreklerimizden geçmektedir.
Böbreklerde süzme işlemini gerçekleştiren 1 milyon tane birim bulunur.Bu birimlere nefron adı verilir.Kan böbrek atardamarı ile böbreklerdeki nefronlara gelir.Kanın sıvı kısmı böbrek atardamarı ile bağlantılı olan kılcal damar yumağından oradan da nefronların başlangıç kısmına gelir.Buna süzülme denir. Nefronlara gelen kanda atık madde ile birlikte vücuda yararlı olan maddelerde vardır.Bunlar atık maddelerle dışarı atılırsa vücudumuz besin ve su kaybeder.Bu yüzden nefronların üzerini saran kılcal damarlar vücuda yararlı olan maddeleri emer ve kana geçirir.Buna geri emilim denir.Daha sonra kan nefronlarda süzülür.Atık maddeler böbreğin havuzcuk kısmında idrar denen sıvı halini alarak bekler. Süzülme işlemi gerçekleştikten sonra havuzcuk kısmında bekleyen idrarın çok sık vücut içinde tutulması havuzcuktaki idrar atıklarının dibe çökmesi ve suyun yukarıya çıkmasını sağlar.Bu işlemde alt tabakada bulunan atıklar zamanla tortulaşır ve katılaşır.Buna da böbrek taşı denir.
Temizlenen kan böbrek toplardamarı ile vücuda geri gönderilir.Havuzcuktaki idrar böbreklerle idrar kesesi arasındaki kanal olan üreter den geçerek idrar kesesine gönderilir.İdar kesesi dolunca kaslı yapısı sayesinde kasılarak idrarın üretraya oradan da vücut dışına atılmasını sağlar.
